Utrecht. Plangebied Kavel 33 te Utrecht: Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek (verkennende fase)

In opdracht van de Universiteit Utrecht heeft onderzoeks- en adviesbureau BAAC bv een bureauonderzoek en een inventariserend archeologisch veldonderzoek (verkennende fase) uitgevoerd voor het plangebied Kavel 33 te Utrecht, gemeente Utrecht. Aanleiding voor dit onderzoek is de geplande nieuwbouw in het plangebied (ca. 1,1 ha). De verwachting is dat het bouwwerk geheel onderkelderd gaat worden ten behoeve van een parkeerkelder. De aanlegdiepte van de beoogde parkeerkelder bedraagt circa 5 m –mv (beneden maaiveld). Hierbij bestaat dus een gerede kans dat eventueel aanwezige archeologische waarden verstoord of vernietigd worden. Er is derhalve een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek (verkennende fase) uitgevoerd om zodoende tot een specifieke archeologische verwachting voor het plangebied te komen en die vervolgens te toetsen aan de hand van de geomorfologie, de bodemopbouw en de bodemgesteldheid (intact of verstoord) tijdens het verkennend booronderzoek. Uit het bureauonderzoek komt naar voren dat er geologisch gezien vanaf circa 1 meter –mv (al dan niet verspoeld) dekzand aanwezig kan zijn. In de top van deze afzettingen kunnen op basis van de ouderdom archeologische resten vanaf het laat-paleolithicum worden aangetroffen (complextype: jacht- en/of verzamelaarkampement). De landschappelijke ligging op de overgang van de hoger gelegen dekzandruggen ten oosten van het plangebied naar de lager gelegen, nattere dekzandvlakten ten westen van het plangebied was een ideale locatie om te jagen en verzamelen door de prehistorische mens. Er zijn echter vooralsnog geen archeologische resten uit de Steentijd aangetroffen in de buurt van het plangebied. Derhalve geldt er vooralsnog een middelhoge verwachting op het aantreffen uit de Steentijd. Het plangebied kwam vermoedelijk vanaf het Laat Subboreaal (vanaf de vroege bronstijd) onder invloed van kwel, grondwaterspiegelstijging en de toenemende invloed van overstromingen als gevolg van de toenemende fluviatiele activiteit van de Kromme Rijn steeds vaker onder water te staan. Het plangebied werd minder gunstig voor menselijke activiteiten en bewoning. Pas nadat de Kromme Rijn in 1122 AD bij Wijk bij Duurstede werd afgedamd werd het plangebied weer bewoonbaar. Er zijn dan ook enkele waarnemingen zoals een klooster en een ontginningsas bekend rondom het plangebied uit de periode late middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd b (1050-1850 AD). Derhalve geldt er voor het plangebied vooralsnog een middelhoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit de late middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd. Voor de periode bronstijd tot en met de vroege middeleeuwen geldt een lage verwachting op het aantreffen van archeologische resten. Uit het verkennend booronderzoek komt naar voren dat de top van het dekzand zich tussen 1,35 en 2,20 m –mv in de ondergrond bevindt. Het betreft hier (vrijwel) niet verspoeld dekzand. In de top van het dekzand is in alle boringen met uitzondering van boring 3 een zwartbruine, zwak humeuze vegetatiehorizont met wortelresten aangetroffen (Ahb-horizont). Er heeft zich echter geen podzolbodem ontwikkeld in de top van het dekzand vanwege de vermoedelijk langdurige natte omstandigheden waarin de top van het dekzand zich bevindt. Middels een geleidelijke tot abrupte grens wordt het dekzand in alle boringen met uitzondering van boring 4 afgedekt door een pakket amorf veen (voormalig broekveen) dat overgaat in een pakket zwak tot matig siltige, kalkloze klei. Het veen is alleen aanwezig in de boringen 2 en 3. Het kleipakket wordt in alle boringen middels een scherpe grens afgedekt door een 80 tot 120 cm dik pakket sterk gevlekt, matig siltig tot matig zandige klei en zand. Het betreft hier een verstoord (en deels opgebracht) pakket sediment. De bodemverstoringen reiken tot een maximale diepte van 120 cm –mv ter plekke van boring 2. Het potentieel leefniveau direct onder de vroegere bouwvoor is derhalve niet meer intact aanwezig. De top van het dekzand vanaf 135 cm –mv is nog wel intact aanwezig, wat wordt geïndiceerd door de aanwezigheid van een vegetatiehorizont in de top van het dekzand. In verband met het ontbreken van een podzolbodem in de top van het dekzand is het potentiële leefniveau echter te nat geweest voor menselijke activiteit gedurende het gehele Holoceen. Op basis van de grootschalige verstoringen, de te natte condities om tot bodemvorming te komen en het ontbreken van bekende waarnemingen uit de Steentijd kan de middelhoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit de Steentijd en uit de late middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd b worden bijgesteld naar een lage verwachting voor alle perioden. Vanwege de lage archeologische verwachting op het aantreffen van archeologische verwachting uit alle perioden adviseert BAAC bv geen verder vervolgonderzoek aan