Dinkelland en Tubbergen Dulder Booronderzoek: Gemeenten Dinkelland en Tubbergen, Project Dulder

In opdracht van Dienst Landelijk Gebied, regio Oost, heeft ADC ArcheoProjecten een bureauonderzoek uitgevoerd voor het Project Dulder, gelegen in de gemeenten Dinkelland en Tubbergen. In het kader van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) zullen verschillende percelen, die nu een agrarisch grondgebruik hebben, worden omgezet in natuurterrein. Het huidige onderzoek is noodzakelijk om te bepalen of bij de voorgenomen activiteiten de kans bestaat dat archeologische resten in de ondergrond worden aangetast. Op basis van het bureauonderzoek is de volgende gespecificeerde verwachting opgesteld: In het hele plangebied kunnen direct aan of onder het maaiveld archeologische resten worden verwacht uit het Paleolithicum tot en met de Nieuwe Tijd. De deelgebieden liggen echter vrijwel geheel binnen de beekdalen. Daarom worden resten van kampementen en nederzettingen niet verwacht. Als er archeologische resten voorkomen, gaat het voornamelijk om losse vondsten, zoals rituele deposities of verloren voorwerpen. Ook afvaldumps kunnen voorkomen. Deze dumps worden vooral verwacht op locaties waar dekzandhoogten en -ruggen grenzen aan beekdalen. Dit is binnen het plangebied alleen in deellocatie A het geval. In en langs de randen van beekdalen moet rekening gehouden worden met de eventuele aanwezigheid van resten van houten en stenen constructies, zoals resten van watermolens en voorden en bruggen. Hiervoor zijn echter in de historische gegevens geen aanwijzingen gevonden. Nederzettingsresten uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd zijn in mindere mate gebonden aan landschappelijke eenheden dan resten uit de prehistorie. Hierdoor kunnen deze resten in principe in alle gebieden voorkomen. Vanaf de Middeleeuwen kunnen resten van stenen bebouwing worden aangetroffen, zoals bakstenen, funderingen of overblijfselen van grachten. Uit de omgeving van het plangebied zijn meerdere resten van middeleeuwse boerderijen en havezaten bekend. Met name in de deelgebieden A en B, die grenzen aan dekzandruggen en in de buurt liggen van bekende, middeleeuwse erven, is de kans op archeologische overblijfselen uit deze periode groot. Tijdens het booronderzoek zijn beekeerdgronden met een klei- of zaveldek van 15 t/m 40 cm aangetroffen. In enkele boringen (2, 8-10, 22 en 27) is de bodem verstoord tot 40 t/m 100 cm -mv. Binnen de beekafzettingen en in de top van het hieronder aanwezige dekzand, kunnen archeologische resten verwacht worden van afvaldumps en eventueel houten en stenen resten van constructies. Resten van afvaldumps worden vooral in deelgebied A, binnen 15 m afstand van de aangrenzende dekzandruggen, verwacht, terwijl in het hele plangebied theoretisch resten van constructies kunnen voorkomen. Voor resten van constructies zijn echter geen aanwijzingen in de historische bronnen. Daarom wordt de kans op het aantreffen hiervan laag geacht. Op basis van de beleidsadvieskaart bevinden zich twee middeleeuwse erven in de omgeving van het plangebied. Volgens de beleidsadvieskaart geldt binnen een straal van 200 m rondom deze erven een hoge verwachting voor archeologische resten uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd. Deze resten van oude erven zullen echter op de dekzandruggen of de flanken ervan liggen en niet in de lage gebieden die binnen een straal van 200 m rondom de bekende erven liggen. Vandaar dat in het plangebied geen resten van middeleeuwse erven verwacht worden. De zones die op basis van het booronderzoek een verstoord bodemprofiel hebben, hoeven niet nader onderzocht te worden. Een uitzondering hierop wordt gevormd door de boringen 8 en 9. Hier is ook een verstoorde bodem aangetroffen, maar dit houdt mogelijk verband met de aanwezigheid van een middeleeuwse voorde of brug. In deelgebied A wordt geadviseerd om verkennend booronderzoek uit te voeren nabij de aan het plangebied grenzende dekzandruggen. Hierbij dienen enkele raaien haaks op de beek geplaatst worden, waarbij om de 10 m een boring gezet wordt. De boringen worden gezet met een 7 cm Edelmanboor tot minimaal 30 cm onder de toekomstige verstoringsdiepte en er zal worden gezocht naar eventuele zandopduikingen of fossiele geulvullingen. Een voorstel voor de te plaatsen boorraaien is weergegeven in afb. 8. Er zullen naar verwachting 40 verkennende boringen nodig zijn. Volgens de beleidsadvieskaart van de gemeente Dinkelland is in de plangebieden alleen archeologisch onderzoek nodig op de locaties waar de bodem dieper dan 40 cm vergraven gaat worden. Bovenstaand advies en de indicatie voor het aantal te plaatsen boringen gaat ervan uit dat dit in het hele plangebied gaat gebeuren. In de delen van het plangebied waar de bodem tot minder dan 40 cm -mv vergraven wordt, hoeft geen vervolgonderzoek uitgevoerd te worden. De exacte invulling van de werkzaamheden dient te worden vastgelegd in een Plan van Aanpak (PvA) of Programma van Eisen (PvE). Het is niet uit te sluiten dat buiten het voor vervolgonderzoek geselecteerde gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Daarom merken wij op dat het aanbeveling verdient om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet