Wonen aan het Zwarte Water: Inventariserend Veldonderzoek Merelstraat aan het Zwarte Water, Gemeente Utrecht

In 2005 werd er op een perceel ter hoogte van de Merelstraat - het Zwarte Water een archeologisch proefonderzoek uitgevoerd. Aanleiding voor het onderzoek was de voorgenomen bouw van een appartementencomplex inclusief parkeergarage. Over deze specifieke locatie net buiten de middeleeuwse stad was tot dan toe nauwelijks iets bekend. Wel waren ruim twintig jaar eerder de resten van het rondeel Simpoel en een deel van de stadsmuur van de Bemuurde Weerd gevonden, maar die bevonden zich tegenover het onderzoeksterrein ten zuiden van het Zwarte Water. Op basis van historische kaarten, zoals die van Specht uit 1696, kon echter wel bewoning worden verwacht. Er werden inderdaad sporen van bebouwing aangetroffen direct ten noorden van het Zwarte Water. Op basis van de baksteenformaten en met name de vondsten (aardewerk en metaal) lijkt de datering voor de bewoning in de zestiende tot en met de negentiende eeuw te vallen. Verder werd een greppel of sloot aangetroffen die geïnterpreteerd kan worden als een perceelsloot. Deze bleek opgevuld te zijn met materiaal uit de negentiende eeuw, en een aanleg in de negentiende eeuw lijkt waarschijnlijk. Uit een boring ten zuiden van het Zwarte Water kan worden afgeleid dat de restgeul circa 25 m breed moet zijn geweest. De restgeul is blijkens het aardewerk uit de vuile laag vóór de veertiende eeuw verland. Het aardewerk op de bodem van de restgeul dateert uit de twaalfde eeuw, de verlanding hangt vermoedelijk samen met de afdamming van de Kromme Rijn in Wijk bij Duurstede rond 1122. Het onderzoek bij het Zwarte Water heeft de aanwezigheid bevestigd van postmiddeleeuwse bewoning, zoals op de historische kaarten staat aangeven. Nieuw is echter de waarneming dat het Zwarte Water geen gegraven kanaal is, maar deel uitmaakte van de oude waterloop van de Vecht