Abcoude Zuid Winkelbuurt Opgraving: Van begraven oerbos tot vroegste middeleeuwse ontginning en bewoning

In opdracht van de gemeente Abcoude heeft ADC ArcheoProjecten een definitief archeologisch onderzoek in de vorm van een vlakdekkende opgraving uitgevoerd in het plangebied Abcoude Zuid/ Winkelbuurt. Het onderzoek is uitgevoerd van 23 september tot en met 23 oktober 2009 en besloeg een oppervlakte van in totaal 1,17 ha. In het plangebied Abcoude Zuid/Winkelbuurt wordt nieuwbouw gerealiseerd, bestaande uit woningbouw en maatschappelijke voorzieningen. Tevens wordt nieuwe boven- en ondergrondse infrastructuur aangelegd, worden er nieuwe watergangen gegraven en zal de Winkeldijk worden verstevigd en verbreed. Eerder uitgevoerd proefsleuvenonderzoek heeft de aanwezigheid van een ontginningsnederzetting uit de Vroege en Late Middeleeuwen in het plangebied aan het licht gebracht. Dit zijn de vroegste middeleeuwse sporen van bewoning en landgebruik die nu binnen de gemeente bekend zijn. De bevoegde overheid heeft gesteld dat deze archeologisch waardevolle vindplaats ex situ behouden moet blijven door middel van een vlakdekkende opgraving. Doel hiervan is het documenteren van gegevens en veiligstellen van vondstmateriaal om informatie te behouden die van belang is voor de kennisvorming over het verleden. Het onderzoek heeft aangetoond dat de vroegste ontginning en bewoning rond Abcoude in de tweede helft van de 10e eeuw gedateerd moet worden. Dit is een eeuw vroeger dan de oudst bekende vermelding van Abcoude uit het jaar 1085. Het onderzoeksgebied is tot in de eerste helft van de 13e eeuw bewoond geweest, waarbij er aanwijzingen zijn gevonden voor de verwerking (het roten) van hennep, de productie van zogenaamde kloostermoppen (grote zware bakstenen) in de vorm van misbaksels en mogelijk ook enkele veldoventjes. De natuursteenvondsten wijzen ook op verschillende ambachtelijke activiteiten, al is niet altijd even duidelijk welke dat zijn geweest. De vele pathologieën die op runder- en paardenbotten zijn aangetroffen, tonen aan dat deze dieren veelvuldig voor hun trekkracht moeten zijn gebruikt. Verschillende concentraties paalkuilen wijzen op de locatie van een bijgebouw, een mogelijke spieker (opslagplaats) of wellicht een braakhut voor de hennep. Het onderzoek gunt ons zo een blik in het leven van de vroegste middeleeuwse ontginners en bewoners in de regio Abcoude. Spectaculair mag de vondst van een bijna 2000 jaar oud begraven elzenbroekbos genoemd worden. Het feit dat de bomen nog rechtop in de klei en het veen staan, maakt deze archeologische vondst uniek voor Nederland. Door een breed gecombineerd onderzoeksprogramma op te zetten, was het mogelijk om een gedetailleerde landschapsreconstructie door de tijd heen te maken van de regio Abcoude Zuid/ Winkelbuurt. Hieruit is onder andere naar voren gekomen dat de omgeving van het plangebied al in de IJzertijd bewoond moet zijn geweest, al zijn hier in het plangebied zelf geen sporen van aangetroffen