Rotterdam-RandstadRail: Archeologisch Onderzoek 4 Statenweg, Stoomgemaal Blijdorp: Archeologie en historie van (de funderingen van) het stoomgemaal van Blijdorp (1785 -1787, 1902, 2004), vindplaats 05-49.

In 2004 vond onder grote publieke belangstelling de opgraving plaats van een deel van de funderingen van het 18e -eeuwse stoomgemaal onder het plantsoen van de Statenweg te Rotterdam (afbeelding 1 en 2). De opgraving vond plaats dicht bij het nieuw te bouwen ondergrondse station Blijdorp van de lightrail-verbinding RandstadRail. De heipalen onder de funderingen vormden een obstakel bij de aanleg van de geboorde tunnels voor deze nieuwe verbinding. In dit rapport worden de resultaten van de opgraving gepresenteerd en in verband gebracht met de beschikbare historische informatie. In hoofdstuk 1 wordt aandacht besteed aan de archeologische begeleiding van de aanleg van RandstadRail in Rotterdam, waar het onderzoek van het stoomgemaal deel van uit maakt. Hoofdstuk 2 behandelt de historie van het stoomgemaal. Daarbij komen beknopt de historische achtergrond, het werkingsprincipe en de bouw van het gemaal aan de orde. Meer in detail wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op wat er historisch bekend is van het ontwerp en de realisatie van het machinegebouw, de ketelbasis en de pompbak met de waterlopen. Van de machine zelf is op de locatie niets in de bodem bewaard gebleven. In hoofdstuk 4 wordt het archeologisch onderzoek gepresenteerd en worden de nieuwe gegevens uit de opgraving in verband gebracht met de historische overgeleverde ontwerpgegevens. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 ingegaan op enkele conclusies die uit het historisch-archeologisch onderzoek kunnen worden getrokken. Vooral het in verband brengen van de briefwisseling tussen Watt en Van Liender met de bewaard gebleven ontwerptekeningen en het combineren van alle archeologische en historische gegevens, heeft geleid tot enige nieuwe inzichten