Een archeologisch inventariserend veldonderzoek (IVO) door middel van proefsleuven bij Meubelhuis Wubs te Onstwedde, gemeente Stadskanaal (Gr.)

Aan de hand van de resultaten van het proefsleuvenonderzoek kunnen de onderzoeksvragen, zoals gesteld in het PvE als volgt worden beantwoord. 1 Wat is de omvang, aard, ouderdom, gaafheid en conservering van eventueel aanwezige resten? Het onderzoek heeft uitgewezen dat er op het onderzoeksterrein archeologische resten aanwezig zijn. De sporen zullen zich uitstrekken buiten de onderzoekssleuven en ze bestaan uit sloten, greppels en waterputten. Daarnaast zijn er mogelijke paalsporen, maar vanwege de onderzoeksmethode – die erop is gericht om zo min mogelijk te verstoren – kan de aard van deze sporen niet met zekerheid worden vastgesteld. Vanwege de geringe omvang van de proefsleuven kunnen uit de mogelijke paalsporen geen structuren worden herleid. De archeologische sporen dateren uit de Middeleeuwen. Uit de vulling van een van de greppels is kogelpotaardewerk geborgen dat in de 12e–14e eeuw is te plaatsen. Deze greppels worden doorsneden door insteken van waterkuilen, die daarom jonger zijn. Een waterkuil is in het profiel te relateren aan een oud loopniveau, aan de basis van het esdek. Gezien deze stratigrafie en gezien de constructie van de waterput, kan deze put eveneens in de Middeleeuwen worden geplaatst. De conservering van de sporen is goed, mede dankzij het feit dat het esdek een beschermende werking heeft op het bodemarchief. Het fragment kogelpotaardewerk is goed geconserveerd en vertoont geen sporen van verwering. 2 Hoe verhoudt zich de omvang van de aangetroffen resten tot de voorgenomen ontwikkeling in het gebied? De aangetroffen archeologische sporen liggen verspreid in de proefsleuven, waardoor het aannemelijk is dat er ook archeologische sporen aanwezig zijn op het terrein buiten de proefsleuven. Van de greppels en sloten kan worden gesteld dat deze zeker zullen doorlopen in het plangebied. Ten noorden en oosten van werkput 2 zal het vervolg van de sporen van de waterputten aanwezig zijn. De exacte begrenzing van de vindplaats is op basis van het proefsleuvenonderzoek daarom niet aan te geven. 3 Wat vertellen de aangetroffen resten ons over de bewoningsgeschiedenis van Onstwedde? Uit historische bronnen is bekend dat het dorp Onstwedde een vroegmiddeleeuwse oorsprong heeft. De naam ‘Uneswido’ wordt al in 875 genoemd als bezittingen van de abdij van Werden (Ruhr, Essen) naar de abdij van Corvey (Hoxter, Noordrijn-Westfalen) worden overgedragen (Meijer 1977). Er is echter tot op heden nauwelijks archeologisch bewijs voor deze vroegmiddeleeuwse ouderdom (Groenendijk 1997, pp. 256–257). De aangetroffen archeologische sporen wijzen op menselijke activiteiten in het verleden. Er is met zekerheid vast te stellen dat de onderzoekslocatie in de (Late) Middeleeuwen in gebruik is geweest. De greppels en waterputten zijn kenmerkende nederzettingssporen, waaruit kan worden afgeleid dat dit deel van Onstwedde in de Middeleeuwen bewoond is geweest. Samenvattend kan het volgende worden gesteld. Hoewel het onderzoeksgebied een betrekkelijk klein areaal betreft, en de proefsleuven een beperkte omvang hebben, is het opvallend dat er nederzettingssporen zijn aangetroffen die, op grond van de stratigrafische ligging, uit de Middeleeuwen dateren. Hieruit kan worden geconcludeerd dat – voor zover de es van Onstwedde niet door bebouwing is verstoord – er sprake is van een bodemarchief met een potentieel hoge informatiewaarde. Hoewel er historische bronnen zijn die het middeleeuwse Onstwedde noemen, is er archeologisch bijzonder weinig bekend over het dorp. Onder het onbebouwde deel van de dorpskern zijn potentieel waardevolle gegevens aanwezig omtrent de ontstaansgeschiedenis van Onstwedde in de Middeleeuwen