Werk aan de weg: Basisrapportage archeologie 21

In 2002 heeft Team Erfgoed gemeente Utrecht aan de westzijde van Leidsche Rijn een opgraving uitgevoerd langs de Zandweg (projectcode LR31). Het te onderzoeken terrein met een lengte van ca. 220 m lag grotendeels direct ten zuiden zone die is ingesteld ter bescherming van de in 1997 ontdekte Romeinse weg. In de oostelijke helft van het onderzoeksterrein werden twee houten wachttorens gevonden, waarvan de oudste dateerde van rond het midden van de eerste eeuw na Chr. en de tweede uit omstreeks 61/62 na Chr. In de westelijke helft van het onderzoeksterrein werden ten zuiden van de beschermingszone twee rivierbochten en een limeswegomlegging aangetroffen. De publicatie van de opgravingsresultaten is in tweeën verdeeld. In 'J.S. van der Kamp, Vroege wacht. LR31 Zandweg. Archeologisch onderzoek van twee eerste-eeuwse houten wachttorens in Leidsche Rijn, Basisrapportage archeologie 16, Utrecht 2007' zijn de resultaten van het onderzoek naar het wachttorencomplex gepresenteerd, terwijl in dit rapport de limesweg, de rivierdoorbraken en de wegomlegging aan bod zullen komen. Het onderzoek aan de Zandweg heeft veel nieuwe inzichten opgeleverd betreffende de aanleg van het vroegste weglichaam en de ontwikkelingen daarvan tot in het midden van de derde eeuw. Deze ontwikkelde zich van een lage en onbeschoeide vorm geleidelijk tot een hoger weglichaam, aan weerszijden voorzien van een beschoeiing met breed uitlopende taluds daar tegenaan. Voorzien van een wegdek van grind met een kleine bijmenging van dakpanfragmenten en tufsteen slingerde deze zich bijna twee eeuwen, als een verre voorloper van de huidige rijksweg A12, over de zuidelijke rand van de Heldammer stroomrug. Daarnaast leverde de opgraving een prachtige doorkijk op een roerig stukje van de limes, met tekenen van de niet aflatende strijd tegen de onvoorspelbare rivier en het gevaar dat deze vormde voor onder meer de limesweg. Op basis van de aangetroffen bermbeschoeiing en het afvalhout ten zuiden daarvan kan het logistieke proces van kap en bewerking grotendeels worden gereconstrueerd, waardoor eens te meer de omvang van de uitgevoerde werkzaamheden en de efficiëntie van het Romeinse militaire apparaat duidelijk worden