Archeologisch onderzoek De Hemmen te Sneek: Opgraving en archeologische begeleiding

Het plangebied ligt westelijk van Sneek en betreft de locatie van de uitbreiding van het bedrijventerrein De Hemmen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden op twee locaties, waarbij uit voorgaande onderzoeken was gebleken dat hier behoudenswaardige vindplaatsen aanwezig zijn. Het onderzoek bestond uit een proefsleuvenonderzoek (IVO-P) uitgevoerd in 2006 en een definitief onderzoek (DO) in 2007 van de delen van de vindplaatsen die niet ingepast konden worden in de plannen voor de aanleg van het bedrijventerrein. Behalve het definitief onderzoek (opgraving) van de twee locaties ter plaatse van vindplaatsen 2 en 5+1 (locaties A en C) is in 2008 een archeologische begeleiding uitgevoerd van de nietarcheologische graafwerkzaamheden op de locaties D en E. Naast deze archeologische werkzaamheden is een paleo-landschappelijk onderzoek uitgevoerd door Peter Vos (Deltares). In het onderzoek ter plaatse van vindplaats 5+1 is een terp aangetroffen uit de periode Late IJzertijd/Romeinse tijd. De onderzoekslocatie betrof slechts een gedeelte van de terp. Het opgegraven deel sluit aan op het deel waar tijdens het proefsleuvenonderzoek al terplagen zijn aangetroffen, die meer in het centrum van de terp liggen. Op basis van het aangetroffen dateerbare aardewerk kan het zwaartepunt van de bewoning van de terp geplaatst worden in de periode tussen 200 voor en 50 na Chr. In de terplaag zijn sporen aangetroffen met middeleeuws aardewerk. Deze sporen houden verband met middeleeuwse bewoning in de nabije omgeving. Het gehele antropogene pakket is vervolgens afgedekt door Middelzee-afzettingen. Ter plaatse van vindplaats 2 zijn diverse antropogene sporen aangetroffen. Uit de periode Late IJzertijd/Romeinse tijd dateren ophogingslagen (geïnterpreteerd als een podium of een terp) en een dijkje. Het dijklichaam is opgebouwd uit twee lagen, die waarschijnlijk een fasering in de opbouw vertegenwoordigen. Voorafgaand aan de aanleg van dit dijkje zijn grondverbeteringswerkzaamheden uitgevoerd. Hierbij is het plaatselijk aanwezige veen verspit, waarschijnlijk om een steviger draagvlak te maken. Het dijkje ligt direct ten oosten van een geul. Ten westen van die geul zijn de ophogingslagen aangetroffen. Het geheel is mogelijk in samenhang aangelegd in verband met toenemende wateroverlast als gevolg van hogere springvloedstanden vanaf de 3e eeuw voor Chr. Het gehele terrein is vervolgens afgedekt door Middelzee-afzettingen. Op deze onderzoekslocatie zijn tevens vroeg- en laat-middeleeuwse sporen en vondsten aangetroffen, in de vorm van sloten, kuilen en waterputten en een groot aantal aardewerkfragmenten. Er is een grote hoeveelheid aardewerkfragmenten aangetroffen tijdens het onderzoek. In totaal zijn 2138 fragmenten aardewerk gedetermineerd. Het aardewerk valt in datering ruwweg uiteen in twee perioden: Late IJzertijd/Romeinse tijd enerzijds en Late Middeleeuwen anderzijds. Aardewerkvondsten uit deze perioden komen op beide vindplaatsen voor, maar in verschillende verhoudingen. In Vindplaats 5+1 is voornamelijk materiaal uit de Late IJzertijd/Romeinse tijd gevonden, terwijl in vindplaats 2 hoofdzakelijk vondstmateriaal uit de Vroege en Late Middeleeuwen is aangetroffen. Naast het aardewerk zijn ook, in kleine hoeveelheden, andere vondstcategorieën aangetroffen, waaronder metaalvondsten en metaalslakken, natuursteen, bouwkeramiek (baksteen, puin), verbrande leem, dierlijk verbrand en onverbrand botmateriaal en schelpen. Een belangrijk deel van deze overige vondstcategorieën zijn aangetroffen in recent verstoorde delen of in de bouwvoor