Buurse Plangebied Wolterinkbree. Inventariserend Veldonderzoek door middel van Proefsleuven en Archeologische begeleiding.: A-06.0195 en A-07.0148

Het betreft twee BAAC projecten die in 1 rapportage gepubliceerd zijn, namelijk A-06.0195 en A-07.0148. Op 15 augustus 2006 is door BAAC bv een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven (IVO-P, waarderende fase) uitgevoerd voor het plangebied Wolterinkbree te Buurse, gemeente Haaksbergen. In 2005 waren reeds voor het plangebied zowel een bureauonderzoek als een inventariserend veldonderzoek door middel van boringen uitgevoerd. Omdat dit onderzoek geen duidelijkheid opleverde over de archeologische waarde van het plangebied, is door de bevoegde overheid destijds besloten tot de uitvoer van het onderhavige proefsleuvenonderzoek BAAC project A-06.0195). Op grond van de resultaten van dit proefsleuvenonderzoek werd door BAAC bv geadviseerd dat in het plangebied een archeologische begeleiding plaats diende te vinden. Door de bevoegde overheid is toen besloten om de aanleg van de bouwputten blok A, B1 en B2 archeologisch te begeleiden (onder protocol opgraven). Dit selectiebesluit werd genomen in overleg met de provinciaal archeoloog. Op 19 en 20 juni 2007 is de ontgraving van blok A archeologisch begeleid (BAAC project A-07.0148). De werkzaamheden in blok B1 en B2 werden uitgesteld. Helaas bleek enige tijd later dat tegen het advies van BAAC bv in deze blokken reeds bebouwd waren, zonder dat er een archeologische begeleiding van deze werkzaamheden plaats had kunnen vinden. Het plangebied is gelegen aan de rand van Buurse en wordt begrensd door de straten Wolterinkbree aan de noordzijde, Kleuvert aan de oostzijde en Grashof aan de zuidzijde. Ten tijde van het onderzoek was het plangebied vrij van bebouwing en braakliggend. Resultaten: De conclusie van de analyse van de profielen is, dat zich vooral in de lagere delen van het terrein nog een intact podzolprofiel onder een dik, intact en ‘schoon’ esdek (plaggendek) bevindt. Het esdek heeft een gefaseerde opbouw en is in de laatste fase met sterk zandhoudende heideplaggen opgehoogd. Op de iets hogere delen is het podzolprofiel afgetopt of opgenomen in de 3Apb-horizont. Dit niveau kan archeologische sporen en/of vondsten uit de periode vanaf het laat-paleolithicum tot en met de vroege middeleeuwen bevatten. De fases van het esdek op het podzolprofiel kunnen sporen bevatten uit de periode vanaf de middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd. In de proefsleuf is behalve een aantal natuurlijke sporen (spoor 1, 2, 3, 5 en 6) slechts één spoor van belang aangetroffen, te weten een paalspoor (spoor 4). In dit spoor werd geen vondstmateriaal aangetroffen. Uit de coupe bleek, dat het paalspoor een diepte had van zo’n 32 centimeter en zich onder een oude akkerlaag bevond. In de natuurlijke sporen werd tijdens de aanleg van de proefsleuf wel vondstmateriaal aangetroffen, namelijk handgevormd aardewerk uit de ijzertijd (en mogelijk nog vroeg-Romeinse tijd), onbewerkt vuursteen en natuursteen, een vuurstenen kern uit het jong paleolithicum – mesolithicum, een ijzeren spijker, een ijzerslak en een stukje postmiddeleeuws roodbakkend aardewerk. Tijdens de archeologische begeleiding werden iets meer sporen aangetroffen. Naast een aantal natuurlijke sporen (spoor 1 tot en met 4) werden de paalsporen teruggevonden van een vierpalige spieker (spoor 5 tot en met 8) en een los paalspoor (spoor 9). De spieker, structuur 1, heeft afmetingen van circa 2 bij 1,75 meter De bijbehorende paalkuilen hadden een diepte van rond de 10 centimeter. Er werd geen vondstmateriaal in aangetroffen. Spoor 9 had een diepte van 8 centimeter. Ook hier werd geen vondstmateriaal in aangetroffen. Het handgevormde prehistorische aardewerk: in totaal zijn tijdens het proefsleuvenonderzoek 25 fragmenten aangetroffen. Het betreft hier hoofdzakelijk wandfragmenten en daarnaast vier randfragmenten. Het aardewerk had een minerale verschraling, in enkele gevallen was er ook mica gebruikt. Details op het aardewerk waren onder andere een nagelindruk, kamversiering en vingertopafdrukken, en daarnaast waren enkele fragmenten verbrand en/of besmeten. Het materiaal stamt uit de ijzertijd, maar een datering in de vroeg-Romeinse tijd kan niet worden uitgesloten. Tijdens de archeologische begeleiding zijn overigens geen fragmenten aardewerk uit deze perioden aangetroffen. Het (post)middeleeuwse aardewerk: in totaal zijn tijdens de archeologische begeleiding en het proefsleuvenonderzoek 7 fragmenten aangetroffen. Het betreft de bodem van een kan van grijs steengoed met zoutglazuur uit 1500-1700 (vondst 1 van de archeologische begeleiding), 5 fragmenten kogelpotaardewerk uit de periode 800-1300 (vondst 2 van de archeologische begeleiding) en een fragment geglazuurd roodbakkend aardewerk uit de 16e tot 18e eeuw (vondst 2 uit proefsleuvenonderzoek). Het kogelpotaardewerk en het grijze aardewerk stammen uit het esdek. Gezien de datering van het kogelpotaardewerk kan het ontstaan van het esdek vanaf de 11e eeuw bevestigd worden. Het roodbakkend aardewerk stamt uit een natuurlijk spoor. Het natuursteen en vuursteen: in totaal werden 19 stukken natuursteen en drie stukken vuursteen aangetroffen. Alle stukken natuursteen bleken onbewerkt te zijn. Ook het vuursteen was onbewerkt, met uitzondering van een kern van noordelijk vuursteen die gedateerd kan worden in het jong paleolithicum tot mesolithicum (vondst 7 uit proefsleuvenonderzoek). Eén stuk vuursteen bleek verbrand te zijn (vondst 3 uit proefsleuvenonderzoek). Synthese: Vooral op de lagere delen van het terrein bevinden zich nog (delen van) de oorspronkelijke natuurlijke bodemhorizonten van de podzolbodem. Op de natuurlijke bodem heeft zich in de loop van de middeleeuwen en later een esdek gevormd. Waarschijnlijk is dit gebeurt vanaf de 11e eeuw. Dit esdek bereikte een dikte tussen de 130 en 160 centimeter. Tijdens de archeologische begeleiding is hier middeleeuws kogelpotaardewerk en postmiddeleeuws grijs steengoed in aangetroffen. Boven de natuurlijke bodem (onder het esdek) bevindt zich een akkerlaag. Op de iets hogere delen van het terrein is het podzolprofiel afgetopt of opgenomen in de 3Apb-horizont. Tijdens het veldonderzoek zijn slechts weinig sporen aangetroffen; er is sprake van off-site fenomenen. Vermoedelijk is de rand van een nederzetting blootgelegd. Het betreft de resten van losse paalsporen en een spieker. Er was sprake van een lage vondststrooiing. De aangetroffen sporen stammen waarschijnlijk uit de late ijzertijd en mogelijk nog vroeg-Romeinse tijd. Dit kan geconcludeerd worden op basis van de vondst van handgevormd aardewerk onder het esdek. De nederzetting die begin jaren 90 door de toenmalige ROB werd opgegraven ten zuiden van het plangebied staat naar alle waarschijnlijkheid in verband met de tijdens de onderhavige onderzoeken aangetroffen archeologische resten