Determinanten van afnemende participatie van ouderen

Als gevolg van de vergrijzing daalt de arbeidsparticipatie na 2020 naar verwachting met vier procentpunten, van 48% naar 44% van de bevolking. Hierdoor zullen bedrijven in de toekomst met een tekort aan werknemers te maken krijgen. De vraag is of mensen langer willen en kunnen doorwerken. Literatuuronderzoek van het RIVM laat zien dat een groot deel van de werknemers na hun pensioen graag stopt met werken. Gemiddeld wil slechts 14 procent van de werknemers na hun 65ste juist nog doorwerken en 53 procent wil dit niet. Ze willen dat vanwege de inkomsten, maar ook omdat zij zingeving, eigenwaarde en voldoening ontlenen aan arbeid.<br> <br>Flexibele werktijden om ouderen aan het werk te houden<br>De Nederlandse overheid heeft enkele maatregelen genomen om de arbeidsparticipatie van ouderen te verhogen, zoals de verhoging van de AOWleeftijd. Uit de literatuurstudie blijkt ook dat het zogenoemde seniorenbeleid (ontziebeleid) een manier is om ouderen die zouden willen of moeten stoppen, aan het werk te houden. Bij dit ontziebeleid worden de werktijden van oudere werknemers, doorgaans na hun 60ste, flexibel: zij hebben meer vrije dagen of een kortere werkweek. Ook kan de zwaarte van het werk worden verlicht of de werktaak inhoudelijk worden aangepast.<br> <br>Redenen om met 65 jaar te stoppen met werken<br>Het seniorenbeleid is nodig omdat een aanzienlijk deel van de oudere werknemers (22% tot 36%) wel tot hun 65ste wil blijven werken, maar dat om uiteenlopende redenen niet kan. De belangrijkste reden is de fysieke en psychische belasting van het werk die voor hun leeftijd te zwaar is geworden (22%). Beroepen waar dit aan de orde is zijn stratenmakers, verpleegkundigen en onderwijzers. Daarna volgen niet-inhoudelijke kenmerken van hun werk, zoals slechte arbeidsvoorwaarden, lange reistijd, geen promotiekansen, enzovoort (5%). Voor 3% van de werknemers is hun gezondheid een reden om te stoppen met werken. Zij zijn chronisch ziek, hebben een beroepsziekte (versleten rug), zijn psychisch overbelast, zijn arbeidsongeschikt of kunnen geen emplooi meer vinden. Deze factoren kunnen er ook toe leiden dat werknemers al vóórdat de pensioengerechtigde leeftijd bereikt is, moeten stoppen met werken.