Van wie is de verzorgingsstaat? Over het eigenaarschap van publieke instituties: Rede in verkorte vorm uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar ‘Governance en Institutionele dynamiek van moderne verzorgingsstaten’ vanwege de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op vrijdag 13 mei 2016.

markdownabstractVeel van de hedendaagse sociale regelingen vinden hun oorsprong in het particulier initiatief. Herkenbare en vaak plaatselijke gemeenschappen waren verantwoordelijk voor de uitvoering en de controle. De regelingen waren ingebed in de ‘leefwereld’ van de burgers die gekenmerkt wordt door vertrouwen, nabijheid en gemeenschappelijkheid. Door de uitbouw en hervorming van de verzorgingsstaat zijn deze regelingen eerst ‘verstatelijkt’ en daarna ‘vermarkt’. De oorspronkelijke waarden hebben plaats gemaakt voor wantrouwen, objectiviteit en kosteneffectiviteit. De verzorgingsstaat is onderdeel geworden van de systeemwereld waarin bureaucratische rationaliteit en uitvoeringslogica centraal staan. De verzorgingsstaat die van ons allemaal zou moeten zijn, is van niemand geworden. Dit proces van institutionele onteigening leidt niet alleen tot overbenutting en misbruik van sociale regelingen, maar leidt ook tot re