Bouwen en banen: werkgelegenheidseffecten van energiebesparing in de gebouwde omgeving

Extra investeringen in energiebesparing van bestaande gebouwen leveren een fors aantal banen in de bouw en de toeleverende industrie op. Dat is de conclusie uit een scenario-studie van SEO Economisch Onderzoek en CE Delft voor het ministerie van Infrastructuur & Milieu. Afhankelijk van de besparingsdoelstelling leiden de investeringen van 2,5 tot 4 miljard euro per jaar tot netto werkgelegenheid van 67.000 tot 110.000 arbeidsjaren tot 2020. Het betekent dat vrijwel de gehele gebouwde omgeving energetisch verbeterd zal moeten worden. De investeringen leveren nieuwe werkgelegenheid in de bouw en toeleverende industrie, waar op veel fronten nu sprake is van een aanzienlijke vraaguitval. Op dit moment loopt de werkloosheid in de bouw snel op en bedraagt ongeveer 40.000 werkzoekenden. Een energiebesparing van 2 procent per jaar tot 2020 vraagt extra investeringen van circa € 20 miljard. Bij een hoger tempo van energiebesparing (2-procent-plus) moeten alle koopwoningen naar energielabel C en alle huurwoningen naar energielabel B verbouwd worden. Voor die opwaardering is € 33 miljard aan extra investeringen nodig. De studie richt zich op energiebesparing in de gebouwde omgeving, maar de effecten van die investeringen zijn voelbaar in de hele economie, bijvoorbeeld omdat sectoren toeleveranciers zijn van de bouw. Tal van andere sectoren krijgen hierdoor impulsen die variëren van enkele tientallen tot honderden miljoenen euro’s. Extra investeringen van € 2,5 miljard per jaar zorgen via deze indirecte effecten uiteindelijk voor een omzetimpuls van € 3,8 miljard per jaar aan de Nederlandse economie. Voor het 2 procent-plus scenario is de directe omzet dan ruim € 4 miljard en de indirecte omzet iets meer dan € 2 miljard. In beide scenario’s zijn de investeringen zo omvangrijk, dat zij een verdringingseffect hebben op de arbeidsmarkt, zelfs nu er sprake is van zo’n 40.000 werkzoekenden in de bouw. Verdringingseffecten treden op doordat de vraag naar extra werknemers looneffecten heeft en personeel uit andere sectoren aantrekt; niet iedere nieuwe baan wordt door een werkloze ingevuld. Na afronding van het investeringsprogramma in 2020 verdwijnt deze extra werkgelegenheid, aangezien de investeringsimpuls een tijdelijk karakter heeft. De investering zal grotendeels door huishoudens en bedrijven gefinancierd moeten worden. Tegenover de investeringskosten staan extra jaarlijkse besparingen op de energierekening van alle Nederlanders. Deze kostenbesparingen bedragen € 1 en € 1,5 miljard (in respectievelijk 2% en 2%plus). Afhankelijk van de wijze van financiering kunnen huishoudens als gevolg van de investering in energiebesparing maandelijks geld overhouden