Marktwerking en arbeidsvoorwaarden: de casus van het openbaar vervoer, de energiebedrijven en de thuiszorg

In dit working paper wordt het onderwerp marktwerking gerelateerd aan de arbeidsvoorwaardenontwikkeling van werknemers in drie sectoren: de energie sector, het openbaar vervoer en de thuiszorg. De relatie tussen marktwerking en arbeidsvoorwaarden is zelden systematisch onderzocht en blijkt allesbehalve eenduidig te zijn. Bij condities van marktwerking worden de arbeidsvoorwaarden beïnvloed door de wet- en regelgeving, de schaarsteverhoudingen tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en het strategisch personeelsbeleid van werkgevers en werknemers ten aanzien van de loonvorming. De analyse in dit paper combineert aldus een welvaarts-economische argumentatie over marktwerking en overheidsinterventie bij marktfalen, met een sociaal-juridische analyse van de ontwikkeling van de arbeidsverhoudingen, het personeelsbeleid en de arbeidsvoorwaarden in de onderneming. De empirische analyse van de drie sectoren wordt bovendien aangevuld met een beschouwing van de werking van de interne arbeidsmarkt bij drie leidende bedrijven, die zowel onderwerp als object zijn van de liberalisering en privatisering. In de conclusies worden de institutionele voorwaarden voor een succesvolle marktwerking aangegeven