Gesubsidieerde rechtsbijstand en de toegang tot het recht: is onze rechtsstaat in gevaar?

Het rommelt rond de gesubsidieerde rechtsbijstand. Grote woorden worden gebruikt sinds staatssecretaris Teeven zijn plannen presenteerde onder de noemer ‘stelselvernieuwing rechtsbijstand’. De toegang tot het recht zou in gevaar zijn en daarmee de rechtsstaat als zodanig. Strafrechtadvocaten legden het werk voor een dag neer en sommige asieladvocaten zetten hun hoger beroepszaken op marktplaats. Anderen meenden dat advocaten niet zo moeten zeuren. De sociale advocatuur moet niet staken maar kostenefficiënter werken. En kom nou niet aan met ‘de versleten klacht dat het kabinet "de bijl aan de wortel" van de rechtsstaat zet’. De ‘krampachtige discussie’ rond de toegang tot het recht lijkt op ‘heimwee naar het overheidsmonopolie op telefonie’. Tijd voor een zakelijke inventarisatie. Waar staat de term ‘toegang tot het recht’ voor? En hoe verhoudt het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand zich tot de begrippen ‘rechtsstaat’ en ‘toegang’? Over de plannen tot vernieuwing zal ik nog niet veel zeggen. De voorstellen verkeren in een tamelijk rudimentair stadium en voor het komende jaar staan pilots op de rol om zicht te krijgen op mogelijke effecten. Pas daarna, zo is de verwachting, zullen knopen worden doorgehakt over waar het met de gesubsidieerde rechtsbijstand naar toe moet. Als het zover is, krijgt deze bijdrage een vervolg