Reconstruction Of Standard Contract Documents Used In The Turkish Public Construction Procurements

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2014Yapım sektörü, dünyanın en büyük şirketlerinin rekabet ettiği lider sektörlerden birisidir. Küreselleşme ve teknolojinin giderek artan bir hızla gelişmesi, diğer sektörlerde olduğu gibi yapım sektöründe de değişikliklere sebep olmakta; gerçekleştirilecek olan yapım projeleri sayısının her geçen gün artması ile beraber yapım projelerini daha karmaşık ve kapsamlı hale getirmektedir. Yapım projelerinde farklı uzmanlık dallarından proje katılımcılarının bir araya gelerek, büyük miktarda para, malzeme ve ekipmanın belirlenen hedefler doğrultusunda kullanılması başarılı bir yönetim süreci kadar doğru ve eksiksiz dokümantasyonun da gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. Doğru ve eksiksiz dokümantasyon ile amaçlanan, bir yapım projesinde rol alan bütün proje katılımcılarının hak ve sorumluluklarının net olarak belirlenmesi, proje katılımcıları arasındaki ilişkilerin doğru bir şekilde tanımlanması, karşılaşılabilecek problemlere önceden çözüm önerisi getirerek yapım sürecinin işleyişinin, koşullarının, takip ve kontrolünün yapılabilmesi için gerekli olan belgelerin hazırlanmasıdır. Yoruma açık olmayan, net ve sarih ifadeler kullanılarak hazırlanması gereken bu belgeler, yapım sektöründe sözleşme dokümanları olarak tanımlanmaktadır. Yapım projelerinin belirlenen maliyet, süre ve kalite hedeflerine ulaşmasında doğru ve eksiksiz hazırlanmış sözleşme dokümanları büyük önem taşımaktadır. Söz konusu sözleşme dokümanları, yapım projelerinde kullanılmak üzere birtakım profesyonel kuruluşlar ve/veya resmi kurumlar tarafından geliştirilmekte ve standart sözleşme dokümanları olarak yayınlanmaktadır. Türkiye kamu yapım ihalelerinde kullanılmak üzere geliştirilmiş olan standart sözleşme dokümanları Kamu İhale Kurumu (KİK) tarafından geliştirilmiş olan dokümanlardır. Söz konusu dokümanların kamunun yaptırdığı tüm yapım projeleri için geçerli ve genel nitelikte olmalarına ve tüm kamu yapım ihalelerinde kullanılmalarına rağmen, hem içerik hem de kapsamları bakımından yeterli olmadıkları görülmektedir. KİK standart sözleşme dokümanlarının eksik ve yetersiz olmaları, kamu yapım projelerinin istenilen süre, bütçe ve kalitede tamamlanmasında birtakım problemlere ve zorluklara yol açmakta; ayrıca proje katılımcıları arasında anlaşmazlıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Hâlbuki KİK standart sözleşme dokümanlarının kullanımının zorunlu olduğu kamu yapım projelerinin etkin bir biçimde gerçekleştirilmesi yalnızca kamu harcamaları açısından değil, aynı zamanda kamu alımları içerisinde büyük bir paya sahip olması nedeni ile ülke ekonomisi açısından da oldukça önemlidir. Kamu yapım projelerinin istenilen süre, maliyet ve kalitede tamamlanabilmesi için; proje katılımcıları arasındaki ilişkiyi düzenleyen, tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça belirleyen, tüm sürecin eksiksiz ve doğru dokümantasyon ile tanımlanmasında önemli rol oynayan, hukuken geçerliliği olan yazılı sözleşme ve şartnamelerin bir araya gelerek bütünleyici bir yapı oluşturduğu sözleşme dokümanlarının tam ve eksiksiz bir biçimde hazırlanmaları oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu çerçevede, Türkiye kamu yapım ihalelerinde kullanılmakta olan KİK standart sözleşme dokümanlarının eksik ve yetersiz unsurlarının ve taraflar arasında anlaşmazlığa neden olan maddelerinin saptanarak; söz konusu eksiklik ve yetersizliklerin yapım sözleşmelerinin uygulanmasında ne tür problemlere neden olduğunun tespit edilmesine ve söz konusu KİK standart sözleşme dokümanlarının yeniden yapılandırılmasına olan ihtiyacın ortaya konularak, tespit edilen eksiklik ve yetersizliklerin giderilmesi doğrultusunda ilkelerin belirlenmesine ve önerilerin geliştirilmesine yönelik bir doktora tez çalışması gerçekleştirilmiştir. “Türkiye Kamu Yapım İhalelerinde Kullanılan Standart Sözleşme Dokümanlarının Yeniden Yapılandırılması” isimli doktora tezinin amacı; Türkiye kamu yapım ihaleleri ile gerçekleştirilecek olan yapım projelerinde kullanılmakta olan KİK standart sözleşme dokümanlarının yeniden yapılandırılmasına yönelik yeni bir model önererek; uygulamada pek çok problemle karşılaşıldığı görülen Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme (YİATS) ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) dokümanlarının belirlenen eksiklik ve yetersizliklerini giderecek ilkeler belirleyerek öneriler geliştirmektir. Söz konusu amaca ulaşmak için gerçekleştirilen doktora tezinin ilk bölümü giriş bölümüdür. Giriş bölümünde doktora tezine konu olan problemin tanımlanması, tezin amacı, tezin kapsamı ve tezin yöntemi yer almaktadır. Tezin ikinci bölümünde konu ile ilgili literatür çalışmasına yer verilmektedir. Söz konusu literatür çalışmasında, yapım projelerinde sözleşme kavramı ve yapım projelerinde düzenlenmekte olan sözleşmesel ilişkiler açıklanmakta; yapım projelerinde kullanılmak üzere geliştirilen sözleşme dokümanlarına yer verilmekte ve doktora tezinin asıl konusunu oluşturan, sözleşme dokümanlarının temel belgelerinden olan sözleşme ve genel şartname detaylı olarak incelenmektedir. Daha sonra standart sözleşme dokümanlarına değinilerek; yurtdışı yapım sektöründe birtakım profesyonel kuruluşlar tarafından kabul görmüş uygulamalar, hükümler ve benzer amaçlar doğrultusunda geliştirilen ve sıklıkla kullanılmakta olan standart sözleşme dokümanlarına yer verilmektedir. Üçüncü bölümde iseTürkiye’de yürürlükte olan kamu ihale mevzuatına yer verilerek; kamu kurum ve kuruluşlarının gerçekleştirecekleri yapım işleri ihalelerini düzenleyen yönetmelik ile bu yönetmeliğin ekinde yer alan standart sözleşme dokümanları açıklanmaktadır. Ardından, doktora tezinin asıl konusunu oluşturan KİK standart sözleşme dokümanlarından; idare ve yüklenici arasında imzalanan standart sözleşme formu YİATS ile, kamu yapım işleri ihalelerinde yapım işlerinin yürütülmesinde uygulanacak genel esasları ve sözleşme koşullarını içeren genel şartname dokümanı YİGŞ incelenmektedir. Tez çalışmasının dördüncü bölümünde Türkiye kamu yapım ihalelerinde kullanılan standart sözleşme dokümanlarından kaynaklanan problemlerin tespit edilmesine yönelik yapılmış olan çalışmalar yer almaktadır. Bu bağlamda yapılan çalışmalarda karşılaştırma ve alan araştırması biçiminde iki farklı yöntem kullanılmaktadır. Karşılaştırma yöntemi ile yapılacak olan çalışma biçimsel karşılaştırma ve içeriksel karşılaştırma olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilecektir. İlk olarak KİK standart sözleşme dokümanları, yurtdışı yapım sektöründe yaygın olarak kullanılan ve genel olarak kabul görmüş standart sözleşme dokümanları ile biçimsel açıdan karşılaştırılmakta ve KİK standart sözleşme dokümanlarının yurtdışında yaygın olarak kullanılmakta olan standart sözleşme dokümanlarına göre eksik kalan yönleri belirlenerek, KİK standart sözleşme dokümanlarında bulunmayan unsurlar tespit edilmektedir. Daha sonra KİK standart sözleşme dokümanları, yurtdışı standart sözleşme dokümanları arasında en yaygın olarak kullanılan ve en kapsamlı dokümanlara sahip olan AIA standart sözleşme dokümanları ile içeriksel açıdan karşılaştırılmakta ve KİK tarafından yayınlanan idare-yüklenici sözleşmesi YİATS ve genel şartname dokümanı YİGŞ’nin eksik ve yetersiz olan unsurları ile geliştirilmesi gereken noktaları belirlenmektedir. Türkiye kamu yapım ihalelerinde kullanılan standart sözleşme dokümanlarından kaynaklanan problemlerin tespit edilmesi için kullanılan ikinci yöntem ise alan araştırması yöntemidir. Bu bağlamda, KİK standart sözleşme dokümanlarını yayınlayan, uygulayan, kullanan ve anlaşmazlıkların çözümünde rol oynayan profesyonellerle görüşmeler biçiminde alan araştırması gerçekleştirilmekte ve YİATS ve YİGŞ’de karşılaştırma yöntemi ile belirlenen eksikliklerin ve yetersizliklerin yapım sözleşmelerinin uygulanması sırasında ne tür problemlere neden olduğu araştırılarak, kamu yapım ihalelerinde mevcut olarak kullanılmakta olan YİATS ve YİGŞ’nin problemli noktaları ve taraflar arasında anlaşmazlığa neden olan maddeleri tespit edilmektedir. Dördüncü bölümde son olarak biçimsel ve içeriksel karşılaştırmalar ile görüşmeler şeklinde gerçekleştirilen alan araştırması sonucunda elde edilen tespitler bir arada değerlendirilerek KİK standart sözleşme dokümanlarının yeniden yapılandırılmasına olan ihtiyaç ortaya konulmaktadır. Tez çalışmasının beşinci bölümünde KİK standart sözleşme dokümanlarının yeniden yapılandırılmasına yönelik yeni bir model önerilerek; YİATS ve YİGŞ dokümanlarının belirlenen eksiklik ve yetersizliklerini giderecek ilkeler belirlenmekte ve öneriler geliştirilmektedir. Doktora tezinin altıncı bölümü ise sonuç bölümüdür. Sonuç bölümünde yapılan çalışmalar özetlenerek, tez kapsamında önerilen model ve belirlenen ilkeler ile geliştirilen önerilerin yapacağı katkılara yer verilmektedir.Construction industry, is one of the leading sector in which the world’s largest companies compete. Globalization and an increasingly rapid development of technology cause changes in the construction industry, as well as in other sectors and with the increase in the number of construction projects makes them more complex and comprehensive. In construction projects, participants from different specialties work together by using large amounts of money, materials and equipments in order to reach the desired purpose. This reveals that, accurate and complete documentation is necessary such as successful management process. Accurate and complete documentation intends to prepare the required documents in order to clearly define all project participants’ rights and responsibilities, to properly identify the relationships between the project paticipants, and to bring advance solutions to the encountered problems. These documents are defined as contract documents in the construction industry; which are need to be prepared by using clear and explicit statements which are not open to interpretation. Accurately and completely prepared contract documents are of great importance for the successfully completion of a construction project within the desired cost, time and quality. Although which documents constitute construction contract is variable, the main contract documents in most construction contracts are: the agreement, the conditions of the contract, contract drawings, specifications, addenda and modifications. These contract documents are explained as follows. The agreement is a document specifically designed to formalize the construction contract and legally obligates the signing parties. It acts as a single instrument that serves the purpose of presenting a condensation of the contract elements, stating the work to be done and the price to be paid for it, and provides suitable spaces for the signatures of the parties. The conditions of the contract are written provisions that define the basic rights, responsibilities, and relationships of the parties associated in the construction of a project. They serve as the definitive or explanatory document among the contract documents and an inherent part of the owner-contractor agreement. The conditions of the contract consist of the general conditions and the supplementary conditions. General conditions are usually in the form of published standard documents that include administrative provisions common to most construction contracts. While standard general conditions usually are basic to most projects, supplementary conditions should be for the special and peculiar requirements of a particular owner and project. In other words, supplementary conditions are not standard for every project and must be prepared based on requirements of the specific project. Contract drawings are a graphic representation of the work to be done and indicate the relationships between the components and materials. Specifications are one of the contract documents which complement the drawings by defining the requirements for products, materials, and workmanship upon which the contract is based. Addenda are written or graphic documents issued to clarify, revise, add to, or delete information in the original procurement documents or in previous addenda. Addenda are critical documents during the bidding period, which have the purpose of modifying or clarifying the intent of the contract documents. Additions to, deletions from, or modifications of the work to be done are accomplished by modifications which are issued after the contract has been made. Although modifications have much common with addenda, they are not subject to the same urgency. Of these documents, the agreement and the general conditions of the contract have been developed by several professional associations and/or governmental authorities and published as standard contract documents. The standard contract documents, which are developed to be used in the Turkish public construction projects, are the documents published by the Public Procurement Authority (Kamu Ihale Kurumu-KIK). Despite the fact that these contract documents are valid for all public construction projects and used in all public contruction procurements, they are not sufficient both in scope and content. Due to the deficiency and insufficiency of these standard documents, several problems and difficulties occur in the completion of the public construction projects within the desired time, cost and quality; and also many disputes arise between the project participants. Whereas effectively performed public construction projects is not only extremely important in terms of public expenditures, but also for national economy as they have a large share within the public procurements. In order to the completion of the public construction projects within the desired time, cost and quality; accurately and completely prepared contract documents, which are composed of legal written agreements and conditions that come together in order to form an integrative structure; play an important role by organizing the relationship between the project participants, clearly defining the parties’ rights and responsibilities, and determining the whole process with accurate and complete documentation. In this context, a PhD thesis is presented aimed at identifiying KIK standard contract documents’ deficient and insufficient components and their articles caused disputes between the parties; determining problems caused by these deficiencies and insufficiencies during the execution of the construction contract; determining the principles and developing recommendations for the identified deficiencies and insufficiencies by presenting the need of the reconstruction of KIK standard contract documents. The aim of the “Reconstruction of Standard Contract Documents Used in The Turkish Public Construction Procurements” named PhD thesis is; to propose a new model for the reconstruction of KIK standard contract documents which are used in the public construction projects, and to determine principles and develop recommendations for the identified deficiencies and insufficiencies of Standard Contract for Construction Works (Yapım Islerine Ait Tip Sozlesme-YIATS) and General Specifications for Construction Works (Yapım Isleri Genel Sartnamesi-YIGS) causing several problems through the execution of the construction. The first chapter of the PhD thesis is the introduction one. The introduction consists of the problem statement, the purpose of the thesis, the scope of the thesis, and the research methodology. In the second chapter of the PhD thesis, relevant literature review is given. In the literature review, the concept of contract and contractual relationships in the construction projects are explained; contract documents developed to be used in the construction projects are presented; and the basic contract documents: agreement and general conditions of the contract are examined in detail. Then, standard contract documents commonly used and accepted throughout the overseas construction industry, which are developed based on accepted practices, provisions and similar purposes by professional associations are given. The third chapter of the PhD thesis includes existing Public procurement legislation, regulation on the execution of public construction procurements of public institutions and organizations, and KIK standard contract documents in the annex to the mentioned regulation. Of these KIK contract documents, YIATS: the standard form of agreement between the owner and contractor and YIGS: the general conditions of the contract which involve general principles and contract conditions during the execution of the public construction procurements are examined. In the fourth chapter of the thesis, studies conducted aimed at the determination of problems caused by the standard contract documents in Turkish public construction procurements are given. In these studies, two different methodology: comparative analysis and field research are used. The comparative analysis is made in two steps which are formal comparative analysis and contexual comparative analysis. First, KIK standard contract documents are formally compared with standard contract documents commonly accepted and used in the overseas construction industry, the deficiencies of KIK standard contract documents when compared to other ones are identified, and the missing aspects of KIK standard contract documents are determined. Next, KIK standard contract documents are contexually compared with AIA standard contract documents that are widely used and comprehensive ones, YIATS’s and YIGS’s deficiencies, insufficiencies and aspects need to be improved are determined. The other methodology used for the determination of problems caused by the standard contract documents in Turkish public construction procurements is field research. In this context, a field research by conducting interviews is done through the professionals who publish, apply and use KIK standard contract documents and who play role in the dispute resolution. Identified deficiencies and insufficiencies of YIATS and YIGS by the help of the comparative analysis, are examined whether they caused problems during the execution of the construction. Then, YIATS’s and YIGS’s problematic issues and their articles caused disputes between the parties are determined. At the end of the fourth chapter, obtained determinations from the comparative analysis and field research are evaluated together and the need of the reconstruction of KIK standard contract documents are presented. In the fifth chapter of the PhD thesis, a new model for the reconstruction of KIK standard contract documents is proposed; principles are determined and recommendations are developed for the identified deficiencies and insufficiencies of YIATS and YIGS. The last chapter of the PhD thesis is the conclusion. The conclusion consists of the summary of the studies conducted through the PhD thesis and contributions in the light of the proposed model, determined principles and developed recommendations.DoktoraPh