Problematika zajednica razreda Quercetea ilicis i njihovih degradacijskih oblika u Italiji

This review of research activities reports on the planning and the first results of a series of studies on the Quercus ilex communities in Italy. Particularly examined is the situation of the »Tre Venezie« country which is at the border of the area of Quercus ilex and its vegetation.Italija se nalazi u centru areala česmine i veliki dio teritorija predstavlja klimaks vegetacije česminovih šuma. I unatoč tome fitocenološke spoznaje o tim zajednicama nisu još dovoljne da bi omogućile sastavljanje pregledne tablice koja bi vrijedila za cjelokupno područje Italije. Zbog toga je osnovana skupina istraživača koja se bavi ne samo zajednicama razreda Quercetea ilicis već i oblicima njihove degradacije (Cisto-Lavanduletea i Ononido-Rosemarinetea). Mediteranska vazdazelena vegetacija proučavana je dakle u mnogim područjima Italije izabranim po kriteriju da predstavljaju sve ili većinu biljnogeografskih područja i staništa u kojima se mogu naći te zajednice. Najtipičnije mediteranske sastojine snimljene su na Siciliji, u Pugli i na Sardiniji. Zajednice česmine, na visinskoj granici, u Lukaniji i Kalabriji, u granicama geografske širine u Liguriji i Julijskoj krajini i konačno česminove šume ili ostaci česminovih šuma izvan mediteranskog pojasa u Venetu i Trentinu, proučavane su kao element za usporedbu. U ovom radu predstavljena je problematika koja se odnosi na Pugliu i na tri Venecije koje su predmet proučavanja geobotaničke sekcije Biološkog odjela u Padovi. U Pugli je uočena kompleksna sintaksonomska problematika vezana za šume česmine (Quercus ilex), hrasta oštrika (Q. coccifera), makedonskog hrasta (Q. trojana) i njihovih dinamičkih serija, uvjetovanih posebnim prilikama okoliša, za sadašnju sintaksonomiju razr. Quercetea ilicis koja nije najprikladnija i za taksonomske probleme koji se odnose na bitne komponente tih zajednica. U sjeveroistočnom sektoru (Veneto, Trentino) istraživane su zajednice česmine i s nazočnošću česmine izvan sredozemnog područja. U najvećem broju slučajeva radi se o populacijama česmine na kamenjarskim površinama (niži dijelovi doline rijeke Adige) ili o šumama česmine u kojima je često jedina vrsta razreda Quercetea ilicis upravo sama česmina (jezero Garda, Donada), dok je preostala florna pratnja tipična za submediteranske šume listače,. U drugim su slučajevima (Euganejski brežuljci) elementi vazdazelene makije brojniji ali razbacani, tj. ne tvore sastojine. Bolja je situacija u primorskim česminovim šumama (Rosolina mare, Porto Caleri, Bosco Nordio) u kojima je još prepoznatljiva sveza Quercion ilicis, premda je i ona fragmentarno razvijena. Staništa česminovih šuma u Julijskoj krajini, za koje se smatra da su povezana s istarskim, zasad su izostavljena zbog dogovora s kolegama sa Zagrebačkog sveučilišta o zajedničkom istraživanju