Steenkeuze voor restauratie: 150 jaar ontwikkeling in Nederland en Vlaanderen

Deze bijdrage is gebaseerd op de resultaten van een promotieonderzoek waarin onderzoek is gedaan naar de vervanging van witte Belgische zandige kalksteen aan Nederlandse monumenten (Quist 2011a). Binnen het onderzoek stonden een viertal casussen centraal, te weten de Onze-Lieve-Vrouwkerk te Breda, de Maria-Magdalenakerk te Goes, de Grote Kerk te Dordrecht en het stadhuis van Gouda. Aangevuld met nader onderzoek, naar natuursteenkeuze bij andere restauraties, worden de bevindingen uit het proefschrift in dit artikel in een breder kader gezet. Hierbij ligt de nadruk op de Nederlandse situatie en wordt vooral aandacht geschonken aan ontwikkelingen die ook gerelateerd kunnen worden aan de Vlaamse situatie. Het artikel is opgebouwd langs vier perioden, die duidelijk herkenbaar zijn in de ontwikkeling van de steenkeuze in de Nederlandse restauratiepraktijk. De eerste periode loopt van ongeveer halverwege de negentiende eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog. De tweede periode beslaat grofweg het interbellum, waarna de ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog als de derde periode worden gekenschetst. Als vierde en laatste periode wordt de restauratiepraktijk van de afgelopen 10-15 jaar aan de orde gesteld. Omwille van de grote lijn in 150 jaar restauratiegeschiedenis wordt vooral ingegaan op de algemene ontwikkelingen en wordt aan unieke situaties minder aandacht besteed