Gerrit Mannoury: Communistisch strijder voor het vrije woord

‘De strijd, die tot het socialisme voert, [is] een dubbele: de klassestrijd met onze tegenstanders, om de staatsmacht; de gedachtestrijd, die het proletariaat met zichzelf heeft uit te vechten, om de geestesmacht.’ Aan het woord is de filosoof en wiskundige Gerrit Mannoury ten tijde van de oprichting van de Sociaal-Democratische Partij – de voorloper van de Communistische Partij van Nederland (CPN) – in 1909. Mannoury zelf was vooral aan het tweede front te vinden. Hij bleef hameren op de ‘vrijheid van woord en gedachte’ – ook toen het internationale communisme en de CPN na de opkomst van Stalin steeds meer verstarden en andersdenkenden uit hun rijen zetten. In 1929 onderging Mannoury zelf dit lot, toen hij door de CPN-leiding werd geroyeerd