Çileklerde kurşuni küf (Botrytis cinerea Pers. ex Fr.) hastalığıyla biyolojik mücadelede antagonistleri yaymada vektör olarak bal arıları (Apis mellifera L.)’nın kullanımı*

Bal arıları (Apis mellifera L.) çok önemli ürünleri (bal, bal mumu, arı sütü, propolis ve polen) ve tozlaşmaya sağladıkları katkılar ile büyük bir ekonomik öneme sahiptir. Bal arıları farklı bitki türlerinin çiçekleri arasında bakteri ve fungal sporların taşınmasında da rol oynamaktadır. Mikrobiyal biyolojik mücadele etmenlerinin (fungus, bakteri ve virus) kovandan çiçeklere taşınmasında, bal arılarının taşıma yeteneğinin kullanılması bir entomovektör teknolojisi olarak bilinmektedir. Mikrobiyal biyolojik mücadele etmenlerinin çiçeklere taşınmasında bal arılarının kullanımıyla ilgili olarak son zamanlarda yayınlanmış birçok çalışma mevcuttur. Birçok bitki patojeni bitkiye çiçekten penetrasyon gerçekleştirmekte ve bu yolla da tohumlar enfekte olabilmektedir. Çiçekler üzerinde antagonistik mikroorganizma sporlarının bulunması, olası patojenlere karşı başarılı bir mücadeleye temel oluşturabilir. Bal arılarının, antagonistik mikroorganizmaları çiçeklere yaymalarıyla bitki enfeksiyonları azalabilmektedir. Botrytis cinerea Pers. ex Fr. (teleomorf; Botryotinia fuckeliana (de Bary) Whetzel), tüm dünya yüzeyine yayılmış ve 200’den fazla ekonomik öneme sahip bitkide büyük kayıplara yol açabilen, hasat öncesi ve sonrasında görülebilen bir bitki patojenidir. Çilek (Fragariae x ananassa) bitkisine B. cinerea’nın giriş yollarından bir tanesi de çiçeklerdir. B. cinerea ile biyolojik mücadele uygulamaları, 1950’li yıllardan beri fungisitlere karşı umut verici bir alternatif olarak düşünülmüştür. Trichoderma ve Clonostachys türleri B. cinerea’nın biyolojik mücadelesinde en fazla çalışılan fungal biyolojik mücadele etmenleridir. Bu çalışmada, çileklerde kurşuni küf hastalığının biyolojik mücadelesinde entomovektör teknolojisinin kullanıldığı çalışmaların sonuçları özetlenmiştir. Ayrıca, entomovektör teknolojisinin Türkiye’deki ilk uygulaması olan BICOPOLL projesi hakkında da bilgi verilecektir