Türkocağı ve Etnoğrafya Müzesi

1912 yılında kurulan Türkocağı, Ankara'da önce Yahudi Mahallesi'nde Şengül hamamı yanındaki Rum Mektebi'nde açılmıştır ancak işlevine uygun yeni bir Türkocağı merkez binası yapılması istenilmiş; Türkocağı Merkez Heyeti, 1926 yılında bir karar alarak Ankara'da Türkocakları merkez binası yapılması için bir yarışma düzenlemiştir. Yarışma sonucunda Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu 1926 'da yarışmayı kazanarak çalışmalarına başladı. Emlak (Kredi) Eytam Bankası desteğiyle 21 Mart 1927'de Namazgah Tepesi'nde yapılan törenle temeli atıldı. Binanın yapılmasının amacı, Eski Türk güzel sanatlarının türlü örneklerinin sergileneceği modern ihtiyaçlara uygun Cumhuriyetin ilk kültür ve sanat merkezi olmasıydı. Atatürk'ün isteğiyle Türkocağı binasının birinci katında Türk Salonu yapılmıştır. Yapının ortasına yapılan tiyatro salonu, günümüzde de ayni işlevle kullanılmaktadır. 28 Şubat 1930 tarihinde Cumhurbaşkanlığı orkestrasının bir konseriyle halkın hizmetine açılmıştır. 1931 yılında Türkocakları'nın kapatılması, 1932 yılında Halkevlerinin açılmasıyla Ankara Halkevi olarak kullanılmaya başlandı. Etnoğrafya Müzesi'nin yanında yer alan yapının bodrum katı dıştan yer yer rustik, üst katlar ise Marmara Adası'ndan getirilen mermer ve Lezgi taşı ile kaplanmıştır. Günümüzde Devlet Resim ve Heykel Müzesi olarak kullanılmaktadır. Etnoğrafya Müzesi, eski Türkocağı yanında yer almaktadır. Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk Ankara'da bir devlet müzesinin kurulmasını istemiştir. Bunun üzerine 1924 yılında, Milli Eğitim Bakanlığı bir Ankara müzesi yapılması kararı almıştır. Atatürk'ün direktifi ile 25 Eylül 1925 tarihinde projesini Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu'nun hazırladığı Etnoğrafya Müzesi'nin temeli atılmış ve 18 ay içerisinde müze binası tamamlanmıştır. Bodrum üzerine arkada iki, önde tek katlı olan yapı, Osmanlı dini mimarlığında görülen portiki olan anıtsal merdiven düzeni, kubbeli giriş kısmı, yapıldığında üstü açık olan sütunlu mekan ve iki katlı idari bölümden oluşmaktadır. Müzenin halkın ziyaretine açılması 18 Temmuz 1930 tarihinde olmuştur. 1938-1953 arasında müzenin iç avlusu, Atatürk'ün geçici kabrine tahsis edilinceye kadar açık kalmıştır. 1953 tarihinden sonra müze yeniden düzenlenerek Kültür Bakanlığına bağlı Etnoğrafya Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Yapı işlevi ve mimari özellikleri ile Cumhuriyetin ilk dönem yapılarının en tipik örneklerinden biridir. 1927 yılında İtalyan Heykeltraşı Pietro Canonica tarafından Etnoğrafya Müzesi önünde yapılan anıt heykelde Atatürk, yürüyen bir atın üzerinde asker üniformasıyla tasvir edilmiştir. Heykelin altında bulunan kaidedeki rölyeflerde Atatürk'ün büyük zaferi ile gelişen Ankara temsil edilmektedir