نتایج الافكار شرح اظهار الاسرار

İçindekiler: Elimizdeki bu Arapça eser, Arap nahvine dair İmam Birgivî’nin yazdığı Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan İzhâru’l-Esrâr isimli eserin şerhidir. Eser müellifin daha önce yazdığı el-Avâmil isimli kitabın genişletilmiş halidir. Şöyle ki İzhâru’l-Esrâr’da, Avâmil’de sadece adları ve birer örneği verilen konuların tanımları yapılmış, şartları belirtilmiş, açıklamalı örnekleri çoğaltılmış, ayrıca esere bir giriş bölümü eklenmiştir. Müellif Arap nahvinin temel konularını özlü ve sistemli bir şekilde vermeyi amaçlamıştır. Eser kısa bir giriş ve üç ana bölümden oluşmaktır. Birinci bölümde âmil konusunu işleyen müellif isim-fiil-harf üçlüsünü tarif etmiş, ardından âmili mantıkî delillerle açıkladıktan sonra âmilleri lafzî ve mânevî olmak üzere iki temel kategoriye ayırmıştır. İkinci bölümde mâmul kavramını açıklamış, ardından bunu aslî ve tâbi kısımlarına ayırarak aslî mâmulleri dokuz merfû, on üç mensup, iki mecrur, bir meczum muzâri fiil olmak üzere dört kısımda izah etmiş, tâbi mâmulleri de beş grupta ele alıp mâmul sayısını otuza çıkarmıştır. Üçüncü bölümde i‘rab konusu i‘rabın mahiyeti, yeri, türü ve özelliği itibariyle dörde ayrılarak incelenmiştir. Burada Birgivî daha önce yazılmış nahiv kitaplarındaki sistemin dışına çıkarak eserinin bölümlerini amil, mamûl ve irâb şeklinde oluşturmuştur. Bu bir bakıma Arap nahvinin öğretiminde yeni bir yöntemdir. İlk defa 1219 /1804’de İstanbul’da ibn-i Hacib’in El-Kâfiye’siyle birlikte basılan eserin kırkı aşkın baskısı yapılmıştır. Eser Şükran Fazlıoğlu tarafından Yüksek Lisans tezi olarak tahkik edilmiştir. Eser üzerine pek çok şerh-hâşiye çalışması yapılmıştır. Şerh ve haşiyeleri üzerine çeşitli tezler yapılmıştır. Elimizdeki eser de Adalı diye meşhur olan Şeyh Mustafa b. Hamza’nın şerhidir. Türkçeye çevirisi Osmanlı döneminde yapıldığı gibi sonraki dönemlerde de yapılmıştır.Original scanned with Zeutschel OS 12000C A2 scanner and saved as 300 ppi uncompressed tiffs. Display images generated in CONTENTdm as jpeg.[288] leaves, (19 lines); 21x14 c