Determinanty BIZ z krajów V4 do krajów UE-27 z perspektywy członkostwa w Unii Europejskiej oraz Unii Gospodarczej i Walutowej. Model grawitacyjny z wykorzystaniem danych panelowych

The purpose of this article is to explain what factors, from the viewpoint of the Visegrad Group countries, were important determinants in outward FDI. Referring to the eclectic theory of Dunning and the theory of economic development, we decided to answer the question about the determinants for host country choice. We decided to check whether an augmentation of the classical gravity model of international trade allows one to identify push and pull FDI factors. The panel data approach using the Hausman-Taylor estimator was applied in the empirical analysis. The general results allowed us to verify the main hypothesis positively, but some anomalies were observed. In some cases, despite globalisation processes, distance seems to be still a barrier against investment. Decisions concerning the selection of the host country are usually determined by the size of the market measured by GDP per capita, labour productivity. It has been empirically proven that membership in the EMU and the EU, taxation differences and common borders in some cases has a significant influence on the FDI stock concentration. Investment motives among the V4, as well as the size and dynamics of outward FDI have undergone significant changes in the period between 2000‒2012.Celem artykułu jest wyjaśnienie, jakie czynniki w wypadku państw Grupy Wyszehradzkiej stanowiły istotne motywy dokonywania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach UE-27. Odnosząc się do eklektycznej teorii Dunninga i teorii rozwoju gospodarczego, postanowiono odpowiedzieć na pytanie, jakie są determinanty wyboru kraju przyjmującego inwestycje i sprawdzić, czy rozszerzony model grawitacyjny handlu międzynarodowego pozwala (poprzez operacjonalizację zmiennych) zidentyfikować czynniki skłaniające do podejmowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). W celu zweryfikowania postawionych hipotez posłużono się podejściem Hausmana-Taylora przy estymacji modeli panelowych. Wyniki oszacowań sugerują, że model grawitacyjny jest adekwatnym narzędziem do wyjaśnienia odpływu BIZ z grupy krajów V4, niemniej jednak występują pewne anomalie w motywach inwestycyjnych na poziomie poszczególnych krajów. W niektórych przypadkach, mimo procesów globalizacji, odległość geograficzna wydaje się wciąż istotną barierą w dokonywaniu inwestycji. Decyzje dotyczące wyboru kraju lokaty są generalnie podyktowane wielkością rynku docelowego i wydajnością pracy. Empirycznie potwierdzono oczekiwania, że członkostwo w Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Unii Europejskiej, różnice w opodatkowaniu, a także bliskość gospodarek w niektórych przypadkach ma istotny wpływ na wybór kraju inwestycji. Dane empiryczne pokazują, że motywy inwestycyjne pomiędzy krajami V4, a także wielkości i dynamiki BIZ uległy znacznym zmianom w okresie 2000‒2012, szczególnie po wstąpieniu do Unii Europejskiej w 2004 roku