Rola i znaczenie planowania procesu sukcesji w polskich firmach rodzinnych

The aim of this paper is to explore business transfer as a strategic goal and potential source of changes in small- and medium-sized enterprises (SMEs) in Poland. The importance of this study is acknowledged by the fact that it offers researchers and practitioners empirical evidences that link succession process with strategic orientation. The literature on the subject has mainly focused on business succession as process through which ownership and control is transferred between generation of entrepreneurs. In this paper I argue that nowadays the aim of business succession should not only replace existing entrepreneurial resources, but should lead to the structural renewal. This investigation moves into two major directions. The first explores the broad aspects of business succession and succession planning from a theoretical point of view. The second deepens such an understanding by assessing it on a sample of enterprises in Poland. With this study I intend to explain that business transfer/succession in SMEs is not perceived by respondents as a process which require long-term preparations. Business transfer still takes place mainly within the family and is not regarded from the strategic perspective.Celem pracy jest próba przedstawienia międzypokoleniowego transferu biznesu jako celu strategicznego oraz potencjalnego źródła zmian w małych i średnich firmach rodzinnych w Polsce. Potrzeba pokazania powiązań pomiędzy procesem sukcesji a strategicznymi zachowaniami przedsiębiorstw zgłaszana zarówno przez naukowców, jak i praktyków potwierdza konieczność prowadzenia badań empirycznych w tej dziedzinie. Dotychczasowy dorobek literaturowy w znaczniej mierze skupia się na sukcesji jako procesie, który utożsamiany jest przede wszystkim z międzypokoleniowym przekazywaniem władzy i własności w przedsiębiorstwach. W artykule podejmowana jest kwestia odmiennego spojrzenia na sukcesję, która nie tylko powinna być rozumiana jako zmiana faktycznego właściciela firmy ale również, a może nawet przede wszystkim, jako proces, który prowadzić powinien do odnowy strategicznej przedsiębiorstwa. Dyskusja naukowa w tym artykule prowadzona jest dwutorowo. Jako pierwszy nurt pojawia się teoretyczna polemika na temat dotychczasowych badań zagranicznych w zakresie planowania i przeprowadzania procesu sukcesji. Drugi nurt, to pokazanie polskich firm rodzinnych na tle problemów utożsamianych z planowaniem sukcesji. Ta część oparta jest na własnych badaniach ankietowych. Przedstawiona analiza prowadzi do wniosków, iż w małych i średnich przedsiębiorstwach sukcesja nie jest postrzegana jako proces związany ze ściśle określonym w czasie planowaniem. Dodatkowo, sukcesja cały czas jest rozumiana jako proces, który w pierwszej kolejności dotyczy rodziny, a dopiero później firmy i dlatego też nie wymaga strategicznej orientacji.Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej nauk