Censorship towards the subject of the Warsaw Uprising in fiction in 1956–1958

Temat powstania warszawskiego od momentu jego zaistnienia podlegał licznym manipulacjom aż do całkowitego wyeliminowania w okresie stalinowskim. Dopiero okres liberalizacji kultury oraz zmniejszenie skali „represji” GUKPPiW doprowadziły do ponownego powrotu wspomnianego zagadnienia w literaturze. Właściwa analiza skupia się na wskazaniu odniesienia cenzury do kreowanego przez autorów obrazu powstania, ale również na określeniu poprzez przykłady wybranych utworów treści akceptowanych, odrzucanych i przeinaczanych przez cenzurę. Na podstawie konfrontacji dokumentów cenzorskich z tekstem wydanych dzieł określona została nie tylko stosowana przez GUKPPiW różnorodna głębokość ingerencji, ale również wskazano metody manipulacji danymi faktami historycznymi na takich płaszczyznach jak: ukazywanie przez twórcę wewnętrznego podziału żołnierzy biorących udział w powstaniu jako waleczne „doły” i „stojące z bronią u nogi” dowództwo, określanie nastawienia autora do Armii Ludowej, I Armii Wojska Polskiego, Armii Krajowej czy Armii Radzieckiej i jej bierności podczas powstania.Right from the beginning, the subject of the Warsaw Uprising was often manipulated or even entirely erased from public discourse under the Stalinist regime. It was only after the liberalization of culture and the easing of censorship-related repressions that the said topic returned in literature. The paper focuses on the censorship bureau’s approach to the image of the Uprising presented by writers. Moreover, it attempts to specify – on the basis of specific examples – the kind of content that was accepted, rejected or amended. The juxtaposition of censors’ documents and the content of the published works allows for the examination of the depth of censors’ interventions and their methods of manipulating historical facts. Those areas of special interest include: presentation of the division among the insurgents who were supposed to belong either to the brave ordinary soldiers or the passive leadership, as well as the attitude towards the People’s Army, the First Polish Army, the Home Army or the Red Army, with special regard for its passiveness during the Uprising