Światłoniosący. Odwołania do wizerunku upadłego anioła w starosłowiańskiej hagiografii prawosławnej

Artykuł prezentuje realizację obrazu Lucyfera w piśmiennictwie hagiograficznym obszaru Slaviae Orthodoxae. Obraz ten jest jednym z najbardziej charakterystycznych przedstawień archetypowych szatana, pełniącego istotną funkcję artystyczną i ideowo-teologiczną w żywotopisarstwie. Wizerunek „światłoniosącego” konotował określone zagadnienia, takie jak: geneza zła, fałszywe piękno, światłość czy wolny wybór. Wykrystalizowane w myśli patrystycznej problemy związane z postacią „upadłego anioła” w hagiografii starosłowiańskiej usiłowano konkretyzować, aby przekazać i zinterpretować pewne zjawiska i wydarzenia historyczne. Przykładowo, w hagiografii staroserbskiej, przedstawienie Lucyfera wykorzystywane było, w celu objaśnienia nie tylko konkretnego wydarzenia historycznego, ale również za jego pomocą wzmacniano ideologiczny przekaz specyficznej koncepcji dynastycznej. Z kolei w piśmiennictwie staroruskim wizerunek „światłoniosącego” wykorzystywano często przy konstruowaniu hagiograficznego toposu „kuszenia na pustyni”, będącego stałym elementem żywotów ascetów i pustelników. Pomimo odmiennej hagiograficznej realizacji obrazu „światłoniosącego” w danej rzeczywistości kulturowej, opierał się on na wspólnych dla chrześcijańskiego Wschodu, biblijno-patrystycznych fundamentach. Odmienna projekcja tego wizerunku nie eliminowała analogicznego przesłania i nie zaciemniała pierwotnego sensu w procesie odbioru