Ondersteuning van mantelzorgers : – Een verkennend onderzoek - Syntese

37 p.ill.,Familieleden, buren en vrienden die de zorg opnemen voor een oudere of zieke zijn zeer belangrijk in ons gezondheidszorgsysteem, en zij dragen een groot stuk van alle zorg die wordt geleverd. Ons sociaal en gezondheidssysteem zou dan ook veel beter voor deze mantelzorgers zelf moeten zorgen. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) bekeek de ondersteuning die de overheid vandaag biedt aan mantelzorgers, in samenwerking met UA, UCL en Yellow Window. Er zijn weinig financiële vergoedingen voor hen. De mogelijkheden om sociaal verlof te nemen om zorg te verlenen worden dan weer wel als positief ervaren. Respijtzorg moet minder duur zijn, meer aangepast aan de behoeften en, net zoals psychosociale ondersteuning, proactief worden aangeboden. De bestaande diensten en ondersteuning moeten op elkaar afgestemd worden en informatie erover is best beschikbaar via één enkel informatiekanaal. Maar vooraleer de steunmaatregelen aan te passen moet er een breder maatschappelijk debat worden gevoerd over de plaats van de mantelzorger in het zorgsysteem en in de maatschappij in het algemeen, en over het soort financiële of andere steun die hieraan best aangepast is en die de ongelijkheid niet vergroot.VOORWOORD 1 -- SAMENVATTING 3 -- SYNTHESE 5 -- 1. ACHTERGROND 7 -- 2. DOELSTELLINGEN, SCOPE EN METHODE 8 -- 2.1. DOELSTELLINGEN EN SCOPE 8 -- 2.2. METHODE 8 -- 3. RESULTATEN VAN LITERATUURONDERZOEK: HET COMPLEXE MILIEU VAN STEUNBELEID VOOR MANTELZORGERS 9 -- 3.1. ALGEMENE CONTEXT IN VERSCHILLENDE LANDEN 9 -- 3.2. BEOORDELING VAN DE STEUNMAATREGELEN OM INKOMENSVERLIES TE VERMIJDEN, EN VERLIES VAN SOCIALE RECHTEN OF WERKGELEGENHEID 11 -- 3.2.1. Financiële compensatie voor de informele zorg 11 -- 3.2.2. Sociale rechten 12 -- 3.2.3. Impact van een financiële vergoeding voor mantelzorgers 13 -- 3.2.4. Sociale verloven en flexibele werkregelingen 14 -- 3.3. BEOORDELING VAN RESPIJTZORG EN PSYCHOSOCIALE ONDERSTEUNING 17 -- 3.3.1. Beschikbaarheid en gebruik van respijtzorg en psychosociale ondersteuning 17 -- 3.3.2. Invloed van ondersteuningsinterventies op mantelzorgers 17 -- 3.3.3. Barrières voor het gebruik van ondersteunende interventies voor mantelzorgers 18 -- 4. BEHOEFTEN EN ERVARINGEN VAN DE MANTELZORGER IN BELGIË 18 -- 4.1. INFORMATIEBEHOEFTE VAN MANTELZORGERS 18 -- 4.2. BEHOEFTEN EN VERWACHTINGEN MET BETREKKING TOT PROFESSIONELE HULP EN RESPIJTZORG 19 -- 4.3. BEHOEFTE AAN ERKENNING 19 -- 5. RESULTATEN VAN HET CASUS ONDERZOEK 20 -- 5.1. BESCHRIJVING VAN DE STUDIESTEEKPROEF 20 -- 5.1.1. Redenen om zorg te verlenen 21 -- 5.1.2. Wat mantelzorgers doen 21 -- 5.2. ZIJN MANTELZORGERS OP DE HOOGTE VAN BESTAANDE STEUNMAATREGELEN? 21 -- 5.2.1. Wat weten zij? 21 -- 5.2.2. Wie verstrekt informatie? 21 -- 5.3. GEBRUIKEN MANTELZORGERS BESTAANDE STEUNMAATREGELEN EN ZO JA, OP WELKE MANIER? 22 -- 5.3.1. Financiële vergoeding, sociale rechten en verloven 22 -- 5.3.2. Maatregelen ten aanzien van respijtzorg en psychosociale ondersteuning 23 -- 5.3.3. Belang van steunmaatregelen voor zorgbehoevende ouderen 24 -- 5.4. WELKE INVLOEDEN/GEVOLGEN HEBBEN DE STEUNMAATREGELEN OP DE CONTINUÏTEIT VAN DE ZORG VOOR ZORGBEHOEVENDE OUDEREN EN OP HET RISICO OP INSTITUTIONALISERING? 24 -- 5.4.1. Continuïteit van de zorg 24 -- 5.4.2. Institutionalisering 25 -- 6. DISCUSSIE 26 -- 6.1. WAT MEN GELEERD HEEFT VAN DE MACRO-INSTITUTIONELE CONTEXT BETREFFENDE STEUNMAATREGELEN VOOR MANTELZORGERS 26 -- 6.2. ZIJN MANTELZORGERS OP DE HOOGTE VAN BESTAANDE STEUNMAATREGELEN? 27 -- 6.3. GEBRUIKEN MANTELZORGERS BESTAANDE STEUNMAATREGELEN EN ZO JA, OP WELKE MANIER? 27 -- 6.3.1. Financiële compensatie, sociale bijdragen en beleid ten aanzien van verlofregelingen 27 -- 6.3.2. Respijtzorg en psychosociale ondersteuning 28 -- 6.4. WELKE INVLOEDEN/GEVOLGEN HEBBEN DE STEUNMAATREGELEN OP DE CONTINUÏTEIT VAN DE ZORGVERLENING EN HET RISICO VAN INSTITUTIONALISERING? 28 -- 7. CONCLUSIE 30 -- AANBEVELINGEN 33 -- REFERENTIES 3