Kraći pregled primene natkritičnih fluida kod dobijanja finih čestica

Particle formation and the design of solid particles and powdery composites with unique properties is at the moment one of major the developments of supercritical fluid (synonyms: dense gases, dense fluids, high pressure) applications. Conventional well-known processes for the particle-size redistribution of solid materials are crushing and grinding (which for some compounds are carried out at cryogenic temperatures), air micronization, sublimation, and recrystallization from solution. There are several problems associated with the above-mentioned processes. Some substances are unstable under conventional milling conditions, in recrysfallization processes the product is contaminated with solvent and waste solvent streams are produced. The application of supercritical fluids may overcome the drawbacks of conventional processes, and powders and composites with special characteristics can be produced. Several processes for the formation and design of solid particles using dense gases have been studied intensively. The unique thermodynamic and fluid-dynamic properties of supercritical fluids can also be used for the impregnation of solid particles, for the formation of solid powderous emulsions, particle coatings, e.g. for the formation of solids with unique properties for use in different applications. This review will focus on the fundamentals and on recent advances of particle formation and design processes using supercritical fluids on their applications and the technological advantages and disadvantages of various processes.Danas se smatra da je primena natkritičnih fluida najznačajnija u procesima dobijanja čvrstih čestica fine strukture ili kompozitnih prahova sa tačno definisanim i projektováním karakteristikama. Klasične metode dobijanja malih čestica ili prahova nekog materijala, koje se zasnivaju na mehaničkim procesima (mlevenje, sitnjenje i prosejavanje, mikronizacija, sublimacija rekristalizacija iz rastvora) često se realizuju na veoma niskim temperaturama ali su pri tome uglavnom praćene različitim neželjenim efektima. Oni se odnose, pre svega, na osobinu termijske nestabilnosti materijala koji se sitni ili na primer u slučaju primene procesa rekristalizacije na pojavu neželjenog zaostalog rastvarača, često samo u tragovima, u finalnom proizvodu koji je praćen i sa sve češćim strogim propisima za uklanjanje i/ili regeneraciju korišćenog rastvarača. Primenom natkritičnih fluida moguće je eliminisati ove i druge nedostatke klasičnih procesa dobijanja finih čestica i kompozitnih prahova različitih materijala. Neki primenjeni procesi su detaljno proučavani i o njima postoji dosta podataka u literaturi. Povoljne karakteristike natkritičnih fluida mogu se iskoristiti, između ostalog, za razvoj njihove primene u procesima impregnacije čvrstih čestica mikronske veličine ili kod prebođenje emulzije u sprašeni oblik sa jedinstvenim karakteristika­ma i mogućnostima različitih primena. Ovaj pregledni rad se fokusira na analizu fundamentalnih teorijskih osnova primene natkritičnih fluida i na novija saznanja i rešenja primenjena u procesima dobijanja finih čestica različitih materijala. Takođe se analiziraju prednosti i nedostatci različitih, do danas razvijenih i u svetu primenjenih tehnoloških rešenja dobijanja čestica i prahova mikronskih veličina zasnovanih na primeni natkritičnih fluida