A experiencia da viaxe e o intelectual de preguerra

[Resumo] Visamos alargar a semántica convencional da viaxe e da literatura de viaxes para a adaptar con máis eficacia ao contexto galego das primeiras décadas do século XX. Distinguimos, por isto, entre viaxe masivo-forzosa (a emigración) e viaxe voluntario-propositada (a da minoría intelectual do tempo). O ponto de encontro será a viaxe centrípeta, de volta ao país, para o considerar centro e destino da obra realizada. Risco, Castelao, Otero Pedraio representan exemplos senlleiros desta anagnórise, e unha parte substancial da súa obra así o vai reflectir. Ambos procesos, en fin (a conciencia da Galiza adquirida na emigración e a viaxe de retorno á Galiza), obrigan a reconceptualizar a existencia das convencionalmente chamadas dúas Galizas, a territorial e mais a da diáspora, para estabelecermos a divisoria –tanto dentro como fóra dela– en torno á identidade sentida e querida como tal. A distancia, pois, non é xeográfica, senón anímica, actitudinal e política