2005-2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Coğrafya İçerikli Konuların Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi

İnsan ve mekan arasındaki ilişki ve etkileşimi kendine özgü prensipleriyle ele alan ve uygulamalı boyutuyla bugün artık mekan yöntemi konusunda da oldukça önemli veriler sağlayan coğrafya disiplini, doğası gereği yeryüzünün en eski disiplinlerinden birini teşkil etmektedir. Bu anlayış ve realitenin bir gereği olarak coğrafya içerikli konular ülkemizde de birçok disiplinin içeriğini oluşturmaktadır. İlkokulun ilk üç sınıfında Hayat Bilgisi dersi içerisinde yer almaya başlayan coğrafi konular, 4. sınıftan itibaren 7. sınıfa kadar da Sosyal Bilgiler ders içeriklerinde önemli bir alanı teşkil etmektedir. Bu çalışmada, coğrafya içerikli konuların 4-7. sınıflarda okutulan 2005-2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında yer alan amaç, öğrenme alanı, kazanım ve beceri ögeleri bağlamında ne ölçüde yer aldığı ve nasıl bir değişim geçirdiği tespit edilmiştir. İlgili araştırma nitel araştırma yaklaşımına uygun yürütülmüş olup veriler doküman analizi ile elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, 2005 yılı öğretim programının toplam 18 amacının 6sı, 2018 yılındaki toplam 17 amacın 5 tanesinin coğrafya ile doğrudan veya dolaylı ilişkili olduğu belirlenmiştir. Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı coğrafya kazanımları sayısal olarak karşılaştırıdığında 2005 yılı öğretim programından 2018 yılı öğretim programına geçildiğinde coğrafya kazanımlarının tüm sınıf düzeylerinde azaltıldığı tespit edilmiştir. Tüm bu bulgular coğrafya disiplinine ait kazanım sayısının genel anlamda yeni programda azaldığına işaret etmektedir. Ayrıca tüm bu sınıf düzeylerinde coğrafi kazanımların ağırlıklı olarak Insanlar, Yerler ve Çevreler öğrenme alanı içerisinde yer aldığı dikkat çekmektedir. Öte yandan coğrafya ile ilişkilendirilebilecek beceri sayısı 2005 yılı programında 4 iken 2018 yılı programında ise 9 olmuştur. Coğrafya ile ilişkili beceri sayısındaki artış coğrafya disiplininin kapsamı ve derinliği açısından olumlu değerlendirilebilir. Kazanımların önemli oranda Insanlar, Yerler ve Çevreler öğrenme alanında yer alması doğal karşılanırken diğer yandan coğrafya disiplininin doğası gereği diğer öğrenme alanlarıyla da daha fazla ilişkilendirilmesi beklenebilir