Obrazy smutku. Antoniego Kępińskiego metaforyka melancholii w kontekście kognitywnym

Przedmiotem zaprezentowanej w artykule analizy jest metaforyczny język, którym posługiwał się Antoni Kępiński opisując depresyjny obraz świata. W naukowym piśmiennictwie rzadko dotąd poświęcano uwagę językowemu kształtowi tekstów krakowskiego psychiatry, którego Melancholia uznawana jest za dzieło o wysokiej randze poznawczej i literackiej. Autor artykułu pokazuje, jak poprzez serię rozbudowanych analogii Kępiński dochodzi do swojego obrazu świata depresji, konstytuowanego przez dwie podstawowe metafory smutku. Analiza tych konstrukcji z perspektywy kognitywnej teorii metafory ujawnia, jak wykorzystując struktury metaforyczne Kępiński otwiera przed czytelnikami intertekstualną przestrzeń tekstów uniwersalizujących doznania i doświadczenia plasowane przez psychiatrię w domenie patologii, a także w jaki sposób metafory wiążą różne płaszczyzny oglądu rzeczywistości, nadając dyskursowi spójność.The article analyzes the metaphorical language Antoni Kępiński employs to describe the depression worldview. Thus far, scholars have devoted little attention to the linguistic form of Kępiński’s works, whose Melancholia is considered a work of high cognitive and literary value. The article demonstrates how Kępiński constructs his depiction of the world of depression through a series of elaborate analogies, shaped by two fundamental metaphors of sadness. An analysis of these constructions from the perspective of cognitive metaphor theory reveals how – through metaphorical structures – Kępiński opens to readers an intertextual space of works that universalize experiences and perceptions that psychiatry positions in the domain of pathology. Moreover, the analysis illustrates how metaphors connect different planes of perceiving reality, imbuing discourse with coherence