Odnos između otvorenosti, kreativnosti i dezintegracije u prostoru bazične strukture ličnosti

Examining basic personality traits and creativity, this thesis addresses the question whether a comprehensive personality space comprises five, six or seven factors and explored whether there exists a positive association between creativity and psychoticism or proneness to psychotic-like experiences, as implicated in the mad-genius hypothesis. In two samples (N = 786) the personality factors represented in the HEXACO model, Disintegration (proneness to psychotic-like experiences), PID-5 Psychoticism, creative activities and achievements, and divergent thinking were assessed. Applying Exploratory Structural Equation Modeling, the analyses revealed a clear result: The seven-factor model of the personality space reached best Goodness of Fit indices, with the Disintegration-factor distinct from Openness and other established personality traits. Addressing the mad-genius hypothesis, a test of the location of creativity in the personality space clearly indicates that it was located on the Openness factor. Taken together, these findings clearly refute the quantitative version of the mad-genius hypothesis. In essence, this thesis is devoted to a subject matter at the intersection of personality and clinical psychology by examining the mad-genius hypothesis and testing competing models of the personality space. The results provide the basis for significant implications at (a) the theoretical and (b) the practical level. With respect to (a) implications refer to the dimensions of the personality space and the mad genius hypothesis, concerning (b) implications relate to personnel selection as well as individuals’ well-being.Izučavajući bazične crte ličnosti i kreativnost, ova teza bavi se pitanjem da li se prostor bazične strukture ličnosti najbolje može opisati pomoću pet, šest ili sedam faktora kao pitanjem da li postoji pozitivna asocijacija između kreativnosti i psihoticizma ili sklonosti ka psihozi i sličnim fenomenima, kao što je postulirano u hipotezi o “ludom geniju”. Na dva uzorka (N = 786), procenjene su crte ličnosti iz modela HEXACO, Dezintegracija (sklonosti ka iskustvima sličnim psihozi), Psihoticizam iz upitnika PID-5, kreativne aktivnosti i postignuća kao i divergentno mišljenje. Analiza podataka eksploratornim modelovanjem strukturalnim jednačinama (ESEM) dovela je do nedvosmislenog rezultata: sedmofaktorska struktura imala je najbolje vrednosti indeksa fita, u kojoj se faktor Dezintegracija jasno izdvojio u odnosu na Otvorenost i ostale bazične crte ličnosti. Ishod testiranja hipoteze o “ludom geniju”, lociranjem kreativnosti u prostoru bazične strukture ličnosti, jasno pokazuju da je kreativnost smeštena u prostor faktora Otvorenost. Uzimajući sve nalaze u obzir, ovi podaci opovrgavaju kvantitativnu verziju hipoteze o „ludom geniju”. Suštinski, ova teza je posvećena temi koja je na granici između psihologije ličnosti i kliničke psihologije a koja se bavi testiranjem hipoteze o “ludom geniju” i modelima za opisivanje prostora bazične strukture ličnosti. Dobijeni rezultati predstavljaju osnovu za važne implikacije na (a) teorijskom i (b) praktičnom nivou. U odnosu na (a) implikacije se odnose na broj dimenzija u prostoru ličnosti, dok u odnosu na (b) implikacije se odnose na proces selekcije i regrutacije kao i na blagostanje osoba