Relikty szachownicy gruntowej w białymstoku

Białystok, the capital of the Podlaskie region, N-E Poland, covers 102 km² and has ca. 293 000 inhabitants. In recent centuries the city has been incorporating its suburban villages. In effect, relics of village-like plot structures have been retained and immersed into the whole cadastral structure of the city. In the article, distribution of cadastral relics of extreme land fragmentation have been surveyed, based on two www GIS portals: http://gispodlasia.wrotapodlasia.pl and https://gisbialystok.pl. We extracted data about areas with extremely narrow and elongated plot structure, i.e. plots which are 1 to 20 m narrow while hundreds of meters long, sometimes of geometric proportions even as extreme as 1:600. About 50 areas with relics of extreme land fragmentation have been recognized, of which 15 areas seem to be essential for the city functional structure. Therefore, Białystok can be seen as an unique city in terms of its rural-derived structure with numerous remnants of extreme land frgmentation.Białystok to stolica województwa podlaskiego o zaludnieniu (w 2022 roku) 293.028 mieszkańców na obszarze 102 km². W przeszłości Białystok rósł, wchłaniając okoliczne wsie, czego pozostałością jest lokalnie zachowana specyficzna „wiejska” struktura podziałów gruntowych (katastralnych). Korzystając z internetowych portali udostępniających usługi informacji przestrzennej (w tym http://gispodlasia.wrotapodlasia.pl oraz https://gisbialystok.pl), rozpoznano jej relikty będące pozostałościami szachownicy gruntowej i przedstawiono w artykule ich lokalizację (rozkład przestrzenny) na obszarze miasta. Uwagę skupiono na obszarach pokrytych działkami geodezyjnymi węższymi niż 20 m, a długimi na kilkaset metrów, o proporcjach boków węższego do szerszego niekiedy sięgających nawet 1:600. Rozpoznano około 50 takich obszarów, z których 15 uznano za najbardziej istotne dla funkcjonowania miasta. Zatem Białystok wydaje się przestrzennym unikatem, wyróżniającym się obfitością reliktów szachownicy gruntowej