Kaşıkçı Ali Rıza Efendi’nin Dini ve Sosyal Hayat Üzerindeki Etkileri

Konya’nın Taşkent ilçesine bağlı Balcılar (Alata) köyünde doğan Kaşıkçı Ali Rıza Efendi(1883-1969), Osmanlı’nın son döneminde yaşamış din âlimlerindendir. Hâdim ve Konyamedreselerinde eğitim görmüş, Nakşî-Hâlidî şeyhlerdendir. Cumhuriyet döneminde yaşananMenemen hadisesinden sonra bütün Nakşi gruplar gibi o da bu gelişmelerden etkilenmiş, birmüddet hapiste yatmıştır. Hapisten çıktıktan sonra ülkenin geçirmekte olduğu dönüşümbiçimine, modernleşme şekline, sekülerleşme politikalarına tepkisini koyarak ülkeyi terk etmişMedine'ye yerleşmiştir. 1969 yılında vefat eden Ali Rıza Efendi, Medine’de ikāmeti esnâda,çoğu manzum olmak üzere altı adet yazmıştır. Nasihat ve irşad amacıyla yazdığı bu eserlerindeahlâk, itikad, tasavvuf, aşk, sosyal/dinî kaygıları dile getirmiştir. Ali Rıza Efendi, hayatınıMedine’de devam ettirmekle birlikte geride bıraktığı mürîdânından hiç kopmamış ve mektuplaryoluyla onlarla haberleşmiştir. Her ne kadar Ali Rıza Efendi Türkiye’yi terk ederek Medine’deyaşayıp orada vefat etse de, gitmeden önceki yaşadığı çevrelerde onun dini ve sosyal hayattakietkileri geçmişten günümüze hala kendini göstermektedir. Özellikle Balcılar, Ermenekcivarında, Karaman ve Konya’da onun etkilerini bu gün bile görmek mümkündür. Onun için buçalışmada Kaşıkçı Ali Rıza Efendi'nin kendisi göç etmiş olmakla beraber geride bıraktığı izler,tasavvufi çizgisini devam ettirenler güncel yönü ile ele alınacak geçmişten günümüze onungündelik hayattaki etkileri ortaya konacaktır.Anahtar Kelimeler: Kaşıkçı Ali Rıza Efendi, Batılılaşma, Modernleşme, Dini Gruplar.