Tokat ili Zile ilçesi ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük)

Oldukça eski bir tarihe sahip olan Tokat, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehirdir. Millattan önceki tarihlerde önemli bir ticaret merkezi ve dinî merkez görevini üstlenmiştir. Çalışmamızın konusu olan Zile ilçesi Hitit döneminde kurulmuş, stratejik ve coğrafi bakımdan önemli konumda olan bir bölgedir. Bölgeye Malazgirt Savaşı (1071)’ndan sonra Türkmen akınları başlamış ve Tokat, 1074 yılında Danişmendliler tarafından fethedilerek Türk topraklarına katılmıştır. Osmanlı Devleti döneminde Tokat, Sivas eyaletine bağlı; farklı dinî ve etnik unsurları içinde barındıran bir bölgedir. Tokat, iskân bölgesi olması bakımından da önemli bir yere sahiptir. Özellikle Rusya’nın baskıları sonucunda Kafkaslardan Anadolu’ya göçler başlamıştır. Kırım Tatarları, Çerkesler, Nogaylar başta olmak üzere Kabartay, Çeçen göçmenleri ve Kuzey Kafkasya’da yaşayan Kumuklar da Tokat’a iskân edilen topluluklar arasındadır. Çalışmamızın konusu olan Zile günümüzde de farklı etnik grupların bir arada yaşadığı bir bölge olması bakımından önemli bir yere sahiptir. Çalışmamız farklı etnik grupların ağız incelemesi, kıyaslaması bakımından olduğu gibi folklor malzemesi açısından da önemlidir. Bu çalışmamızda Zile ağzını incelemek üzere sahadan derlemeler yaparak el de ettiğimiz derleme metinleri transkribe ettik. Transkripsiyonunu yaptığımız metinleri fonetik ve morfolojik olarak inceledik. Söz konusu çalışmamız; Türkmen ağzı, Karapapak-Terekeme ağzı ve Çerkes ağzı olmak üzere üç ağız bölgesini kapsamaktadır. Kürt ağzını ele alamamamızın sebebi; bölgede yaşayan yaşlıların Türkçe konuşmuyor olmasıdır. Çalışmamız “Giriş”, “İnceleme”, “Sonuç”, “Metinler”, “Sözlük” ve “Kaynakça” bölümlerinden oluşmaktadır.Tokat, which has a very old history, is a city that has hosted many civilizations. It served as an important trade center and religious center in the prehistoric times. Zile district, which is the subject of our study, is a region that was established in the ancient Hittite period and has an important strategic and geographical position. After the Battle of Manzikert (1071), Turkmen raids began and Tokat was conquered by the Danishmends in 1074 and joined the Turkish lands. During the Ottoman Empire, Tokat was a region of Sivas province that contained different religions, sects and ethnic elements. Tokat also has an important place in terms of being a residential area. Migration from the Caucasus to Anatolia started, especially as a result of the pressures of Russia. Crimean Tatars, Circassians, Nogais, especially Kabardino and Chechen immigrants and Kumuks living in the North Caucasus are among the communities settled in Tokat. Zile, which is the subject of our study, has an important place in terms of being a region where different ethnic groups live together today. Our study is important in terms of folklore material as well as in terms of idiolect analysis and comparison of different ethnic groups. In this study, we have transcribed the Zile idiolect by making compilations from the field. We analyzed the texts that we transcribed phonetically and morphologically. Our work in question; Turkmen idiolect includes three idiolects, namely Karapapak-Terekeme idiolect and Circassian idiolect. The reason why we could not handle the Kurdish idiolect; The fact that the elderly living in the region do not speak Turkish. Our study consists of "Introduction", "Review", "Conclusion", "Texts", "Dictionary" and "References" sections