Kınalızâde’nin Ahlâk-ı Alâî’de Yer Verdiği Rivayetlerin Kaynak Değeri

Büyük Osmanlı âlimi, ahlak felsefecisi ve düşünürü Kınalızâde Ali Efendi (ö. 1571)’nin kültür dünyamızda önemli bir yeri vardır. Onun “Ahlâk-ı Alâî” adıyla bilinen eseri, yeni neslin kolaylıkla okuyup faydalanması amacıyla günümüz Türkçesiyle değişik zamanlarda sadeleştirilmiştir. Kınalızâde’nin kitabı, önsöz ve mukaddime bölümünden sonra; “Ahlak İlmi”, “Ev İdaresi” ve “Devlet Yönetimi” gibi üç ana başlıktan oluşmaktadır. O, ahlak ilmi bölümünde huy ve erdemden, nefsin hastalıklarına ve bunların tedavisine kadar birçok konuyu ele almıştır. Ev idaresi bahsinde; evin unsurlarına duyulan ihtiyaçtan, hizmet adabına kadar çok sayıda konuyu açıklamıştır. Devlet yönetimi bölümünde ise; siyaset ve adaleti içeren temel konulara değinmiştir. Kınalızâde bunları açıklarken, sadece felsefe kaynaklarında yer alan bilgilerle yetinmeyip ayetlerin yanında, Hz. Peygamber’den nakledilen rivayetlere de yer vermiştir. Bu makale Kınalızâde’nin kitabında yer vermiş olduğu rivayetlerin hadis kaynaklarının tespiti, hadislerin konularla ilişkilendirilmesi ve bunların değerlendirilmesi açısından önemlidir. Ayrıca felsefeci bir şahsiyetin rivayet kültürü açısından da tanınması önemli bir husustur