17. Yüzyıla Âit Özgün Bir Mûsikî Risâlesinde Mûsikînin Te’sîrine Dâir Bilgiler

Mûsikî tarihine ilişkin çeşitli bilgileri elde ettiğimiz, aydınlatıcı ve özgün bilgiler sağlayan kaynakların başında mûsikî risâleleri gelmektedir. Risâlelerde mûsikî nazariyâtına, çalgılara, mûsikîşinaslara, mûsikînin te’sîri vb. gibi çeşitli konulara ilişkin bilgi elde etmek mümkündür. Mûsikî yazıcılığına tarihsel olarak bakıldığında; 9. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar birçok mûsikî bilgini mûsikînin te’sîri husûsu üzerinde durmuş ve bu maksatla makamları, usûlleri vb. gibi mûsikî unsurlarını sıhhî durumlarla veya insan ve doğaya özgü özelliklerle ilişkilendirmişlerdir. Elyazması mûsikî kaynakları evreninden çalışmamızın konusunu teşkil eden, “Risâle-i Mûsikî” adı verilen bu özgün kaynak; müzikoloji alanına kazandırılmak, mûsikî çalışmalarına katkı sağlamak ve risâlede bulunan mûsikînin te’sîriyle ilgili bilgileri incelemek amacıyla örneklem olarak seçilmiştir. Bu risâlenin incelenmesinde çeviri ve bilgiyi sınıflandırma (sistematik müzikoloji) yöntemleri kullanılmıştır. Makalenin esas amacını, risâlenin tanıtılması yanında mûsikî nazarîyâtıyla, mûsikînin te’sîriyle, ud ve çeng çalgılarıyla ilgili içerdiği birçok bilginin Türk müzikolojisine kazandırılması teşkil etmektedir. Bunun için yapılan çeviri- inceleme çalışmaları arasında dikkati çeken “mûsikinin te’sîri” konusuna öncelik verilmiştir