Selenyum ve ateroskleroz: Gaziemir'de bir hastanede olgu kontrol çalışması

Giriş ve amaç: Ateroskleroz, özellikle aort, koroner ve serebral arterleri tutan ve arterlerde elastikiyet kaybı ve kalınlaşmayla kendini gösteren bir damar hastalığıdır. Dünyada ve Türkiye'de ölüm sebeplerinin başında gelen ateroskleroz iş gücü kaybı, yaşam kalitesi ve maliyet açısından önemli halk sağlığı problemlerinin başında gelir. Ateroskleroz patogenezi ile ilgili birçok hipotez olmasına karşın, en kabul gören hipotez, oksidatif stres hipotezidir. Vücutta serbest radikal oluşumu arttıkça antioksidan savunma mekanizması devreye girer. Antioksidan sistem yetersiz kaldığında organizmada oksidatif stres gelişir. Reaktif oksijen türlerine karşı korunmayı sağlayan glutatyon peroksidaz, katalaz, süperoksit dismutaz gibi enzim sistemleri vardır. Glutatyon peroksidaz serbest radikal oluşumunu önleyici antioksidanlardandır ve aktvitesinin artması için yeterli miktarda selenyum alınmasına ihtiyaç vardır. Klinik çalışmalar, oksidan aktivitenin aterosklerotik hastalıklarla beraber azaldığını savunsa da, aradaki ilişki tam olarak bilinmemektedir. Selenyum ve ateroskleroz arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar sınırlı ve çelişkilidir. Bu çalışmada, makroskobik ateroskleroz tanısı alan ve almayan bireylerin serum selenyum düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız bir olgu kontrol çalışmasıdır. Minimum örnek büyüklüğü hesabı Gpower programı ile; etki büyüklüğü 0,5 , hata payı %5, güç %80 alınarak 128 kişi olarak belirlenmiştir. Bazı kan örneklerinin çalışılamama olasılığı gibi durumlar göz önüne alınarak, 70 olgu, 70 kontrol grubuyla hedef örnek büyüklüğü 140 kişi olarak kararlaştırılmış, sonuç olarak 148 kişi çalışmaya dahil edilmiştir. Örnek büyüklük hesabı EK 1gösterilmiştir. Akut Kalp ve Damar Hastanesi'ne başvuran, anjiyografi kararı verilmiş ve çalışmayı kabul edip onam formunu imzalayan, 45 yaş ve üstü, makroskobik aterosklerozu olan ve olmayan bireylerin epikrizleri incelenmiştir. Bireyler gerekli radyolojik muayene ve anjiografi işlemlerinden geçtikten sonra kriterlere uygun bireylere çalışma anlatılmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden bireyler arasında koroner ve karotis arterlerindeki lezyon durumu ≥%70, koroner arterdeki lezyon %30, karotis arterdeki lezyon %50 olarak tespit edilen bireyler ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Sonuç olarak, hasta grubuna 36 koroner arter hastası, 38 karotis arter hastası, kontrol grubuna ise 74 sağlıklı kişi alındı. Bireylerin antropometrik ölçümleri için Tanita BC-418 MA tartı cihazı ve esnemeyen mezura kullanıldı. Hastaların kanları en az 8 saat açlıktan sonra sarı jelli tüplere alınmış, biyokimya testleri Akut Kalp ve Damar Hastanesi laboratuarında çalışılırken, selenyum düzeyleri EgeLab laboratuarında çalışılmıştır. İstatistiksel analizlerde ateroskleroz durumlarına göre kişiler iki (ateroskleroz ve kontrol) ve üç (koroner aterosklerozu, karotis aterosklerozu ve kontrol) gruba ayrılarak gruplar ve selenyum düzeyleri açısından karşılaştırıldı. Analizlerde t testi, varyans analizi, lojistik regresyon, ki-kare ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya 79 erkek, 69 kadın dahil edilmiştir. Kişilerin yaş ortalaması 63,3±9,4'tür. Ki-kare analizi ve tek değişkenli lojistik regresyon sonucunda; erkeklerde koroner ve karotis ateroskleroz riski 3,23 kat fazla bulunmuştur. Bunun yanında yaşın her bir yıl ilerlemesiyle ateroskleroz riskinin 1,08 kat arttığı belirlenmiştir. Kişilerin selenyum düzeyleri ortalama 106,0±29,5 olarak saptanmıştır. Ortalama selenyum düzeyleri; koroner arter hastalarında 106,3±30,5 μg/L, karotis arter hastalarında 107,3±31,3 μg/L, kontrollerde ise 105,2±28,4 μg/Lolarak saptanmıştır. Sonuç olarak ateroskleroz ile selenyum arasında bir ilişki olmadığı sonucuna varılmıştır (p>0,05). Bunun yanında HDL-K ve Tip 2 DM ile ateroskleroz arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p0,05). Sonuç ve öneriler: Çalışma grubunda selenyumun ateroskleroz açısından bir riskle ilişkili olmadığı saptanmıştır. Katılımcıların selenyum düzeylerinin genel olarak iyi/yüksek olması bu duruma yol açmış olabilir. Toprak yapısı ve beslenme örüntülerini de inceleyen daha detaylı çalışmalara ihtiyaç vardır.Introduction and aim: Atherosclerosis is a vascular disease that particularly affects the aorta, coronary and cerebral arteries. It is manifested by loss of elasticity and thickening of the arteries. Atherosclerosis is the leading cause of death in the world and Turkey and this disease is one of the public health problems in terms of job loss, quality of life and cost. Although there are many hypotheses regarding the pathogenesis of atherosclerosis, the mostly accepted hypothesis is the oxidative stres hypothesis. When free radical formation in the body increases, the antioxidant defense mechanism comes into play. If the antioxidant system is insufficient, oxidative stres develops in the organism. Enzyme systems such as glutathion peroxidase, catalase, superoxide dismutase which protect against reactive oxygen species are available. Glutathione peroxidase is antioxidants that prevent radical formation, and selenium removal is needed in sufficient quantities to increase their activity. Some clinical studies suggest that oxidant activity decreases with atherosclerotic diseases, but the relationship between antioxidants and atherosclerosis is not fully known. Studies that do examine the relationship between selenium and atherosclerosis are limited and contradictory. In this study, we aimed to compare serum selenium levels of healthy and atherosclerotic individuals. Materials and methods: This is a case control study. We calculated the minimal sample size with GPower program; effect size an 0,5%, error 5%, power 80%; which was determined as 128 people. Due to the possibility of error in blood sample handling, we decided to include 140 people (70 case, 70 control) and finally 148 people (74 cases, 74 controls) were included in this study. We reviewed the epicrisis of people aged 45 years or older who applied to Akut Cardiovascular Hospital. The persons who accepted the study, for whom an angiography, decision was taken study. They signed an informed answer form. After angiography and radiological consulation, we obtained two group; macroscopic atherosclerosis and healthy group. However, we distinguished two sub-group among atherosclerotic patients: carotid artery disease and coronary artery disease. We included 148 people (79 men, 69 women) the study: 36 patients were diagnosed as coronary artery disease (lesion status: ≥%70), 38 as carotid artery disease (lesion status: ≥%70) and 74 as control group (coronary lesion status 30%, carotid lesion status 50%). We used Tanita BC-418 MA and inflexible mezura for anthropometric measurements of individuals. The patients' blood was taken from yellow gelluli after fasting for at least eight hours. Biochemical tests were conducted in the Akut Cardiovascular Hospital laboratory. Selenium levels were sent to the EgeLab laboratory. Selenium levels were compared in the two and three groups according to the atherosclerosis status. According to the t test, variance analysis, univariate logistic regression, chi-square and correlation analysis were used. Results: The mean age of the participants was 63.3 ± 9.4. The risk of coronary and carotid atherosclerosis was found to be 3,23 times higher in men than in women and the risk of atherosclerosis increased by 1,08 times with each per year increase in age. The mean serum selenium levels of the subject were 106,0±29,5: 106.3 ± 30.5 μg / L in patients with coronary artery disease, 107.3 ± 31.3 μg / L in patients with carotid artery, and 105.2 ± 28.4 μg / L in controls. Finally, we found no relationship between atherosclerosis and selenium (p>0,05). In addition, we found a significant correlation between HDL-C and DM and atherosclerosis (p0,05). Results and Suggestions: Selenium levels was not associated with atherosclerosis and its risk factors in the study group. For the reason, participants' selenium levels may generally be good or high. There is a need for more detailed studies that examine soil structure and nutrition and nutrition patterns