Gagauz Türklerinde doğum, evlenme ve ölüm adetleri

Ortodoks Hıristiyan bir Türk topluluğu olan Gagauzlar, Gagauz Yeri/Gagauzya olarak anılan Moldova başta olmak üzere Ukrayna, Rusya, Romanya, Bulgaristan, Özbekistan, Kazakistan ve Türkiye ‘de yaşamaktadırlar. Yüzyıllardır başka ulusların idaresi altında yaşayan Gagauzlar kendi dillerini, örf ve adetlerini yaşatmışlar, bu ürünlerini de bir birlerine aktararak günümüze kadar getirmişlerdir. Bu çalışma insan hayatının önemli safhalarından olan “Geçiş dönemleri” Doğum, Evlenme, Ölüm, Moldova’nın Gagauz Yerinde, ilçe ve köylerdeki alan araştırmasına dayalı olarak yapılmıştır. Çalışmamızın içindeki gelenekleri incelemeye aldığımızda, aynı gelenekler geçmişteki uygulanış biçimi ile günümüzdeki yeri karşılaştırılmıştır. Bazı adetlerde önemli değişiklikler gözlenmiştir. Gagauz halkının değişen şartları ile beraber, geleneklerin büyük ölçüde yeni şartlara uydurarak yaşattıkları tespit edilmiştir.”Bu geçiş öncesi sırası ve sonrası dönemlerin gelenekleri ele alınmıştır. Bu üç dönem incelendiğinde Gagauz Türkleri ve Anadolu Türklerinin gelenekleri arasında büyük bir benzerlik ve paralellik göstermektedir. Çalışmamızın “Giriş” bölümünde Gagauzların tarihi ve yapılan etnografik çalışmalar verilmiştir. Birinci Bölümde geçiş dönemlerinin ilk aşaması olan doğum, doğum öncesi ve sonrası gelenekler incelenmiş, Türkçe kitaplardan yararlanılarak ortak gelenekler ve inançlar tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci Bölümde geçiş dönemlerinin önemli bir başka aşaması olan evliliklerde üç aşama düğün, düğün öncesi ve sonrası ele alınmıştır. Bu üç aşamanın da ortak gelenekleri tespit edilmiştir. ( dünürcülük, kız isteme, söz, nişan) Üçüncü Bölümde insan hayatının son evresini oluşturan ve öte dünyada sürdürüleceğine inanılan ebedi hayatın başlangıcı olan, ölüm konusunu incelemeye ve Anadolu ile benzerliklerini tespit etmeye çalıştık. Tezimizin “Sonuç” bölümünde genel bir değerlendirme verilmiş ve Gagauz Türklerinin Anadolu ile ne kadar yakın olduğu gösterilmeye çalışılmıştır