İzmir'de üç kamu hastanesinde pediatri asistanı hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki görüşleri ve ilişkili faktörler

Giriş ve amaç: Dünya Sağlık Örgütü akılcı ilaç kullanımını kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilaca, uygun süre ve dozda, en düşük maliyette ulaşabilmeleri olarak tanımlamıştır. Bu çalışmada İzmir’de üç kamu hastanesinde çalışan pediatri asistanı hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda görüşleri ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini İzmir’de üç kamu hastanesinde çalışan pediatri asistanı hekimler oluşturmaktadır. Örneklem seçilmemiş olup evrenin tamamına ulaşılması amaçlanmıştır. Kapsayıcılık % 92.5’tir. Araştırmanın bağımlı değişkeni hekimlerin akılcı ilaç kullanımı (AİK) konusunda görüşleridir ve bağımlı değişkenin ölçülmesinde üç boyuttan, 23 sorudan oluşan beşli likert şeklinde olan Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Aile Hekimlerinin Görüşlerinin Belirlenmesi Ölçeği kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler sosyodemografik özellikler, reçete yazma özellikleri, eğitim alma durumu, bilgi kaynakları ve öz değerlendirme olarak beş başlıkta gruplandırılmıştır. Katılımcılar tercihleri doğrultusunda online ya da anket formu aracılığıyla toplam 43 sorudan oluşan anketi yanıtlamıştır. Verilerin analizinde Student T, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, One Way Anova, Spearman Korelasyon ve Lineer Regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 28.2 (± 2.0) olup yarısı iki yıl ve altında süredir asistanlık, üç yıl ve altında süredir hekimlik yapmaktadır. Hekimler reçete başı ortalama 2.4 (± 0.7) ilaç ve % 9.4 (± 9.5) enjekte edilmesi gereken preparat yazmaktadır. Katılımcılar en sık analjezik reçete etmekte (% 64.1), tedavi düzenlemek için ortalama 4.8 (± 3.1) dk ayırmakta, bilgi kaynağı olarak en sık aplikasyon programı (% 84.5) kullanmakta olup tanı ve tedavi rehberlerinden (% 52.4), bilimsel yayınlardan (% 33.2) ve ilaç firmalarının çalışmalarından (% 7.5) yararlanmaktadır. Hekimlerin yarısı advers etki bildirimi yapmamaktadır ve % 17.1’i mezuniyet öncesi dönemde, % 55.1’i ise mezuniyet sonrası dönemde AİK eğitimi almamıştır. Yalnızca dörtte biri bu konuda kendini yeterli görmektedir. Katılımcıların tüm ölçekten puan ortalaması 3.6 (±0.3)’dır. Hekimlerin çoğu hastaya hastalığını, nedenini, tedavi uygulama gerekçelerini anlatmakta, talep ettiği ilaçları yazmamakta, meslektaşa danışmakta, tedavinin etkililiğine dikkat etmekte, muayene etmeden reçete yazmamaktadır. Ancak hekimlerin az bir kısmı bakanlık politika ve mevzuatını takip etmekte, maliyete ve sosyal güvence varlığına dikkat etmektedir. Katılımcılar verdiği bilgileri hastanın anladığından emin olma, hastayı kontrole çağırma, hastaya ve topluma AİK konusunda bilgi verme bakımından da kendilerini yetersiz olarak değerlendirmiştir. Advers etki bildirimi yapan, reçete başına üç ve altında sayıda ilaç yazan, ilaç firma çalışmalarını ve aplikasyon programlarını bilgi kaynağı olarak kullanmayan, bilimsel yayınlardan yararlanan, Sağlık Bakanlığı web sayfası ve çalışmalarını takip eden ve kendini akılcı ilaç kullanımı konusunda yeterli olarak değerlendiren hekimlerin AİK konusunda daha olumlu görüşe sahip olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada hekimlerin AİK konusunda görüşleri olumlu olarak değerlendirilebilir. Advers etki bildirimi yapan, bilimsel yayınlardan yararlanan, ilaç firma çalışmalarını bilgi kaynağı olarak kullanmayan hekimlerin bu konuda daha olumlu görüşe sahip olduğu saptanmıştır. Çalışmanın bulguları doğrultusunda bu konuda hekimlere eğitimlerin etkili ve periyodik olarak verilmesi, hekimlerin ilaç fiyatlarını takip etmelerinin, bakanlık politika ve mevzuatından haberdar olmalarının ve bilimsel yayınlardan yararlanmalarının sağlanması, ilaç firma çalışmalarını bilgi kaynağı olarak kullanmasının önlenmesi ilk yapılması gerekenlerdir.Introduction and aim: The World Health Organization defined ratıonal drug use as patients receive medications appropriate for their clinical needs, in doses that meet their own individual requirements for an adequate period of time, and the lowest cost to them and their community. In this study, it was aimed to determine the opinions of pediatric assistant doctors working in three public hospitals in Izmir on rational drug use and related factors. Materials and methods: The population of this cross-sectional study consists of pediatric assistant physicians working in three public hospitals in Izmir. The sample was not selected and it was aimed to reach the entire universe. Coverage is 92.5%. The dependent variable of the study is the views of physicians on rational drug use (RUD), and the Family Physicians' Views on Rational Drug Use Scale, which is a five-point Likert scale consisting of three dimensions and 23 questions, was used to measure the dependent variable. Independent variables were grouped under five headings as sociodemographic characteristics, prescribing characteristics, educational status, information sources and self- assessment. According to their preferences, the participants answered the questionnaire consisting of 43 questions online or via a questionnaire. In the analysis of the data, Student T, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, One Way Anova, Spearman Correlation and Linear Regression analysis were used. Results: The mean age of the participants is 28.2 (± 2.0) and half of them have been assistants for two years or less and have been a physician for three years or less. Physicians write an average of 2.4 (± 0.7) drugs per prescription and 9.4% (± 9.5) of the preparations to be injected. The participants most frequently prescribe analgesics (64.1%), devote an average of 4.8 (± 3.1) minutes to arranging treatment, use the application program most frequently (84.5%) as the source of information, and use diagnostic and treatment guidelines (52.4%), scientific publications (33.2%). ) and pharmaceutical companies (7.5%). Half of the physicians do not report adverse effects and 17.1% did not receive RDU training during the pre-graduate period and 55.1% during the post-graduate period. Only a quarter of them consider themselves sufficient in this regard. The mean score of the participants from the whole scale was 3.6 (±0.3). Most of the physicians tell the patient about the disease, the reason, the reasons for applying the treatment, do not prescribe the drugs they request, consult their colleagues, pay attention to the effectiveness of the treatment, and do not write a prescription without examining them. However, few of the physicians follow the policy and legislation of the ministry and pay attention to the cost and the existence of social security. The participants also evaluated themselves as inadequate in terms of making sure that the patient understood the information they gave, calling the patient for control, and informing the patient and the society about RDU. Physicians who report adverse effects, prescribe three or less drugs per prescription, read the scientific publications, follow the website and studies of the Ministry of Health, assessment themselves as competent in rational drug use, and do not use pharmaceutical company studies and application programs, have a more positive opinion on rational drug prescribing. Conclusions: In this study, the views of physicians on RDU can be evaluated as positive. It has been determined that pediatricians who do not report adverse effects, read the scientific publications, and do not use pharmaceutical company studies as a source of information have a more positive opinion on this issue. In line with the findings of the study, providing effective and periodic training on this subject, keeping physicians informed about the policy and legislation of the ministry, making use of scientific publications, preventing the use of pharmaceutical company studies as a source of information are necessary