Türkiye’de Yapılan Bilgisayarsız Bilgisayar Bilimi (B³) Araştırmaları: Bir Sistematik Alanyazın Taraması

21. yüzyılda teknoloji kullanımının artması ile birlikte programlama becerisine sahip insan gücüne de ihtiyaç artmaktadır. Bu ihtiyaç kodlama öğretiminin önemini her geçen gün artırmaktadır. Kodlama öğretimin öneminin artması ile beraber etkinlik temelli bir yöntem olan B³ etkinlikleri son yıllarda alanyazında sıkça tartışılmaya başlanmıştır. Bu durum ulusal anlamda da etkisini göstererek konu üzerinde birçok çalışmanın yapıldığı görülmüştür. Bu araştırmada Türkiye’de yapılmış olan B³ etkinlikleri eksenli çalışmaların farklı açılardan incelenmesi amaçlanarak sistematik alanyazın taraması yapılmıştır. Çalışma bir doküman incelemesi araştırması olup, betimsel içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Veri tabanları incelenerek ve eleme-dâhil etme kriterleri dikkate alınarak 12 makale, 3 bildiri ve 18 tez çalışma kapsamına alınmıştır. Araştırmaların yılları, eğilimleri, örneklem grupları, yöntemleri, kullanılan B³ etkinlik türleri, sonuçları ve önerilerine yönelik sorular irdelenerek sonuçlar raporlaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre B³ etkinlikleri üzerine yapılan çalışmaların 2019–2020 yılları arasında yoğunlaştığı; en çok kodlama ve algoritma öğretimi ile bilgi işlemsel düşünme (BİD) becerileri temaları üzerinde çalışıldığı; örneklem gruplarının çoğunlukla ilköğretim öğrencilerden özellikle 6. sınıf öğrencilerinden oluştuğu; nitel çalışmaların çoğunlukta olduğu ancak karma yöntemle beraber düşünüldüğünde nicel ve nitel yöntemin benzer oranlarda kullanıldığı, araştırma modeli olarak en çok deneysel desenlerin kullanıldığı, ayrıca çalışmaların büyük çoğunluğunun müdaheleli araştırma türünde olduğu ve etkinlik türü açısından kâğıt-kalem tipi etkinliklerinin daha sık kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin ilgi ve motivasyonlarının arttığı, kodlama ve algoritma konusunda gelişim sağladıkları, derse aktif katılım ve öğrenme sürecine katkı sağladığı ve BİD becerileri ve düşünme becerilerinin gelişiminde olumlu yönde etkilerinin olduğu sonuçlarına sıkça rastlanmıştır. Etkinliklerin çeşitlendirilmesi, üretilmesi ve gerekiyorsa kültürümüze uyarlanması, farklı konu ya da derslerde kullanılması, öğrenci grubunun özelliklerine ve öğretim tasarımı ilkelerine dikkat edilmesi, öğretmenlere hizmet içi eğitim verilmesi yönünde önerilere sıkça rastlanmıştır. Çıkan sonuçlar doğrultusunda B³ etkinliklerinin uygulanmasına ve gelecek araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.With the increase in the use of technology in the twenty-first century, the need for manpower with programming skills is also increasing. This need increases the importance of coding education day by day. With the increase in the importance of coding education, computer science unplugged activities, which are activity-based methods, have been frequently discussed in the literature in recent years. It has been seen that many studies have been carried out on the subject by showing its effect in the national scope. In this research, a systematic literature review was conducted with the aim of examining the studies based on computer science unplugged activities in Turkey from different perspectives. The study is a document review research, and a descriptive content analysis was used. Twelve articles, 3 conference papers, and 18 theses were included in the study by examining the databases and taking into account the elimination–inclusion criteria. The results were reported by examining the questions about the years, research trends, sample groups, methods, types of computer science unplugged activities used, results, and recommendations of the studies. According to the results of the study, studies on computer science unplugged activities were mostly conducted between 2019 and 2020 and mostly discussed the themes of coding and algorithm instruction and computational thinking skills. The sample groups mostly consisted of primary school students, especially sixth-grade students. Although the number of qualitative studies was high, qualitative and quantitative methods were used at a similar rate due to the predominance of the quantitative dimension in mixed-method studies, and experimental designs were mostly used as a research model, and most of the studies were interventional research. Further, paper–pencil-type activities were frequently preferred. In addition, according to the results of studies, it was frequently found that students’ interest and motivation increased, they improved on coding and algorithms, they contributed to active participation in the lesson and learning process, and they had positive effects on the development of computational thinking skills and thinking skills. According to the recommendations of the studies, the most emphasized issues were diversifying the computer science unplugged activities, producing new ones and adapting them to our culture if necessary, using them in different grades and lessons, paying attention to the needs and characteristics of the student groups and principles of instructional design, and providing in-service training to teachers in computer science unplugged. Considering the results, we give recommendations for the implementation of computer science unplugged activities and for future researches.