Een aanvullende archeologische evaluatie en waardering van de Kesselberg (gemeenten Leuven en Holsbeek, provincie Vlaams-Brabant)

In opdracht van de Vlaamse overheid, agentschap Onroerend Erfgoed, heeft RAAP Archeologisch Advies bureau in 2014 en begin 2015 een bureauonderzoek en veldwerk uitgevoerd in het kader van een archeologische evaluatie en waardering van de Kesselberg (gemeenten Leuven en Holsbeek, provincie Vlaams-Brabant). Doel was het verder evalueren en waarderen van de site, die vooral bestaat uit de resten (een wal) van een hoogteversterking uit de ijzertijd. Het onderzoek is een aanvulling van en vervolg op een onderzoek door Condor Archaeological Research. Beide rapporten dienen als uitgangspunt om de opmaak van een archeologisch beschermingsdossier te onderbouwen. Het bureauonderzoek bestond uit een screening van het Condor-rapport, de verwerking van archiefmateriaal met betrekking tot het onderzoek in de periode 1959-1984, dat is opgedoken na voltooiing van de studie van Condor en een heranalyse van aardewerk, opgegraven door Mertens en Condor. De archiefstukken zijn met name van de amateurarcheologen Boschmans en Scheys en van prof. Mertens (die in 1959 10 sleuven heeft gegraven). Het materiaal bestaat uit correspondentie, topografisch materiaal over de Kesselberg, enkele vlaktekeningen, profieltekeningen, object-tekeningen, schetsen en wat fotos. Al deze informatie is geordend, digitaal opgeslagen en geïnterpreteerd. Aan de hand van deze informatie is onder andere een overzichtskaart gemaakt van alle gegraven sleuven. Voorts heeft het bureauonderzoek bestaan uit een gedetailleerde analyse van het Digitaal Hoogtemodel (DHM) van de Kesselberg. Hierbij kon de begrenzing van de hoogteversterking uit de ijzertijd, met een omvang van ca. 9,5 ha, worden vastgesteld. Het is hiermee een middelgrote hoogteversterking, zoals die bekend zijn in Vlaanderen (de Kemmelberg: 3 ha, Kooigem: 4,5 ha, Caestert: 20 ha, en Asse/Borgstad, mogelijk 42 ha?). Bovendien is de begrenzing en structuur van de middeleeuwse fortificatie Kesselstein achterhaald. Tevens zijn enkele tot nog toe onbekende ijzertijdkuilen beschreven, en is het door Mertens en Condor opgegraven aardewerk bestudeerd. Daaruit blijkt dat het merendeel van het aardewerk in de midden en late ijzertijd dateert. Opvallend is het relatief grote aantal verbrande scherven, alsmede de vondst van een smeltkroes voor brons. Twee grote kruiken zijn gerestaureerd. Pollenonderzoek (uit 1959) heeft vooral gewezen op de lokale teelt van graan in de ijzertijd. Het veldwerk bestond uit verschillende technieken. Ten eerste uit een veldinspectie ten behoeve van de het vaststellen van de locatie van de wal uit de ijzertijd, alsmede de locatie van oude opgravingssleuven. Op basis hiervan zijn bepaalde delen van de site door middel van metaaldetectie onderzocht. Tenslotte zijn er 2 locaties opgegraven: een oude sleuf op de wal in het oosten van Mertens is heropend en opnieuw gedocumenteerd en in het westen heeft een kleinschalige opgraving plaatsgevonden op een nieuwe locatie. Het veldwerk heeft vooral geresulteerd in een beter inzicht in de opbouw van wal en gracht in het oosten van de ijzertijdversterking, en in een datering uit de gracht die wijst op gebruik in de late ijzertijd en mogelijk in de vroege middeleeuwen