De verdwenen kerksite van Weerde (Aarschot, provincie Vlaams-Brabant). Een archeologisch vooronderzoek: bureauonderzoek, karterend booronderzoek, geofysisch onderzoek en proefsleuvenonderzoek

In het voorjaar van 2006 voerde RAAP een studie uit naar evaluatiemethoden van beschermingswaardige archeologische monumenten aan de hand van de casus van de verdwenen kerksite van Weerde. Doel van het onderzoek was het lokaliseren en in kaart brengen van de resten van de voormalige kerk van Weerde (gemeente Aarschot), als voorbeeld van een onderzoek naar verdwenen stenen gebouwen. Het onderzoeksgebied van ca. 8,2 ha ligt ten oosten van de stad Aarschot, ten noordoosten van het kasteel Schoonhoven en ten zuidwesten van de Weerdelaak. Op basis van bureauonderzoek, karterend booronderzoek en een oppervlaktekartering bleek dat het duin al in de Karolingische tijd (8e-9e eeuw) bewoond is geweest en mogelijk zelfs al in de prehistorie. De locatie van de voormalige kerk kon bij benadering bepaald worden nabij de Weerdelaak. Met elektrisch weerstandsonderzoek kon de begrenzing van het kerkterrein in kaart gebracht worden, naast een tweede omgracht terrein en enkele post-middeleeuwse sloten. Met proefsleuvenonderzoek bracht men de resten van de voormalige kerk verder in kaart gebracht en zijn aanwijzingen gevonden voor bewoning van de donk in de prehistorie. Van de voormalige kerk was nog slechts een sterk zuidwest-noordoost georiënteerde puinconcentratie van circa 6 bij 12 tot 14 m over. Hieruit kan opgemaakt worden dat de kerk uit ijzerzandsteen was opgetrokken en dat het dak gedekt was met leien. Op basis van het gebruik van dit materiaal en de gevonden aardewerkscherven (1050-1125) kan verondersteld worden dat de kerk omstreeks 1100 is gebouwd. Ten noorden en zuidwesten van de resten van de voormalige kerk zijn in totaal 7 graven gevonden. Verder kwamen nog delen van de gracht rondom het kerkterrein, een oude bedding van de Weerdelaak, en sporen uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd aan het licht. Uit de diverse onderzoeken bleek dat in het oostelijke en noordelijke deel van de donk egalisaties hebben plaatsgevonden, waarschijnlijk rond 1870. Uit het onderzoek bleek ook dat de archeologische resten door diepploegen zijn aangetast. Omdat de kerk en de nederzetting onlosmakelijk met elkaar verbonden zullen zijn geweest, stelt dit rapport voor om de gehele donk als archeologische zone te beschermen. Het eindigt met aanbevelingen voor beheer en ontsluiting