Sterowanie wielkością główek i wartością odżywczą kapusty poprzez obsadę roślin i nawożenie azotem

Small size of cabbage heads around 2.0 kg, preferred by the fresh market, may be attained by the choice of cultivar suitable for such purpose of production as well as culture practice, including reasonable rate of fertilization. The aim of the study was to evaluate the impact of increasing plant population combined with differentiated dose of nitrogen on yield of cabbage, its structure and plant composition. White head cabbage ‘Kalorama F1’ cv. was planted in rows 45 cm apart and 50, 40, 35 or 30 cm within rows, which assured 44 000, 55 000, 63 000 and 74 000 plants per 1 ha, respectively. Nitrogen at the rates of 150 or 300 kg ha-1 was used in 3 equal doses supplied as preplant and top dressing fertilization. Data obtained in the trial indicate that the dose of 150 kg N ha-1 was a limiting factor for the increment of crop yield in higher than 44 000 plant population per 1 ha. In the case of application the dose of 300 kg N ha-1 plants grown in population 63 000 and 74 000 per hectare produced significantly higher yield of heads if compared to the treatment with 44 000 plants. Taking into account the yield size and its structure it can be assumed that spacing 45 cm between plant rows and 40 cm distance in the row, which assure 55 000 plants per 1 ha is the optimum for production of cabbage heads weighted 1.0–2.0 kg, that meet the consumers expectation in the fresh market. Close plant spacing appeared to be beneficial for dry matter, vitamin C and total sugars contents and for decrease of nitrates accumulation. The enhancement of N dose to 300 kg N ha-1 was beneficial for total yield of heads as well those weighted > 1.0 kg. The only change in plant composition under influence of heavy N fertilization was the increment of nitrates accumulation and decrease of Ca content in cabbage heads.Obecnie najbardziej preferowane na rynku małe główki kapusty (o masie ok. 2,0 kg), można uzyskać poprzez dobór odpowiedniej odmiany, jak również właściwe zabiegi agrotechniczne, w tym umiarkowane nawożenie azotem. Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu zwiększonego zagęszczenia roślin i dawki azotu na plonowanie i strukturę plonu kapusty z uwzględnieniem jej wartości odżywczej. Kapustę głowiastą białą odmiany ‘Kalorama F1’ uprawiano w rozstawie międzyrzędzi 45 cm, a w rzędzie, co 50, 40, 35 i 30 cm, co zapewniało obsadę roślin na 1 ha wynoszącą odpowiednio 44 000, 55 000, 63 000 i 74 000 szt. Azot zastosowano w ilościach 150 i 300 kg ha-1 podzielonych na 3 równe dawki. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że dawka azotu wynosząca 150 kg N ha-1 była czynnikiem ograniczającym wzrost plonu kapusty przy obsadzie roślin większej od 44 000 szt. ha-1. Po zastosowaniu azotu w ilości 300 kg N ha-1 plon kapusty uprawianej w obsadzie 63 000 i 74 000 szt. ha-1 był istotnie większy w porównaniu z obsadą 44 000 szt. Biorąc pod uwagę zarówno wielkość plonu, jak i jego strukturę, można stwierdzić, że rozstawa między rzędami wynosząca 45 cm i 40 cm w rzędzie i dająca obsadę 55 000 szt. roślin na 1 ha jest optymalna do uzyskania wysokiego plonu główek o masie 1,0–2,0 kg. Zwiększanie zagęszczenia roślin wpłynęło również korzystnie na wzrost zawartości suchej masy, witaminy C i cukrów oraz przyczyniło się do ograniczenia akumulacji azotanów w główkach kapusty. Zwiększenie dawki azotu do 300 kg N ha-1 wpłynęło korzystnie na plon ogólny główek kapusty oraz frakcji o masie > 1,0 kg. Jedyne spowodowane intensywnym nawożeniem azotem zmiany w składzie chemicznym roślin to wzrost akumulacji azotanów i zmniejszenie zawartości wapnia w częściach jadalnych kapusty