Czy Trichoderma asperellum [T1] może stymulować wzrost melisy lekarskiej (Melissa officinalis L.) uprawianej w różnych systemach rolniczych?

The need to obtaining of healthy plant material and very small range of plant protection products in organic farming forces to searching for alternative means of plant production. Evaluation of Trichoderma asperellum as a growth promoter and the control effects of T. asperellum to Septoria melissae was evaluated. Also the fungi infesting lemon balm were identified.The experiment covered various combinations depending on the farming systems (conventional and organic system) and application of T. asperellum.The microorganism was used three times with one month interval as foliar spraying only in organically growing plants. T. asperellum was applied as water solution at a concentration of 10 g˙l-1 byshoulder-carried sprayer. Control plots were treated only with water, no chemical fungicides were used. Plant development and its healthiness were assessed in respect of the effect of Trichoderma. T. asperellum was capable of stimulating the plant growth and in consequence causing an increase of dried mass of herb. There was no influence on essential oil content and proportion of leaves in the dried herb. The possibility of using of Trichoderma could be promising; especially for organic farming. Among pathogens naturally infesting of lemon balm Septoria melissae was identified most commonly.Konieczność uzyskania zdrowego materiału roślinnego i bardzo niewielki zakres Środków ochrony roślin w systemie ekologicznym zmusza do poszukiwania alter-natywnych Środków produkcji roślinnej. Oceniono Trichoderma asperellum jako stymulator wzrostu, który stosowano poprzez nalistne opryskiwanie w trakcie sezonu wegetacyjnego oraz jego wpływ na występowanie Septoria melissae. Zidentyfikowano takie naturalnie występujące grzyby chorobotwórcze zasiedlające melisę lekarską. Doświadczenia poletkowe obejmowały kombinacje dwóch systemów rolniczych (konwencjonalny i ekologiczny) oraz aplikowanie T. asperellum. Mikroorganizm stosowano trzy razy w odstępie jednego miesiąca. Poletka kontrolne były traktowane wodą, nie stosowano chemicznych Środków grzybobójczych. Rośliny zielarskie (2- i 3-letnie) oceniano pod kątem ich rozwoju i zdrowotności. W efekcie T. asperellum stosowany jako roztwór wodny o stężeniu 10 g˙L-1 stymulowana wzrost roślin, powodując intensywniejszy ich rozwój i w konsekwencji wzrost suchej masy ziela, nie wpływa jednak na zawartość olejku i zwiększenie udziału liści w zielu. Możliwość wykorzystania T. asperellum może być obiecująca, szczególnie dla producentów upraw ekologicznych. Spośród patogenów naturalnie zasiedlających melisę najczęściej identyfikowano Septoria melissae