Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost, plonowanie i wielkość owoców odmiany Jonagored

Guidelines in European Union for N management in orchards aim to limit fertilizer applications under threshold limits, in order to reduce N losses to the environment, but at the same time to attain optimum tree growth, high yield and good fruit quality. The experiment was carried out at the Wilanów Research Farm, situated in the postglacial valley of the Vistula River, on a fertile silty loam alluvial soil. The soil of the field assigned for the experiment was at the depth of 0–20 cm, slightly acid (pHKCl = 6.0), showed high available Mg (16.6 mg%) and P (6.6 mg%) contents, medium available K (19.6 mg%) and a low K/Mg ratio (1.2). Considering a low ratio of K to the other kations as well as occasionally appearing K deficiency symptoms in the neighbouring orchard, before tree planting potassium salts were applied at the rate of 200 kg K2O ha-1. Throughout all the years of studies potassium, magnesium and phosphorus fertilizers as well as liming soil were not applied. 'Jonagored' apple trees on M.9 rootstock were planted in spring 2000, spaced 3.5 × 1.5 m. From spring 2000, five fertiliser treatments were applied: (1) N-0 (check); (2) N-50 (50 kg N ha-1), over the whole orchard area in early spring); (3) N-100 (100 kg N ha-1, over the whole area, in early spring); (4) N-100delayed (100 kg N ha-1, in early spring, starting from the fourth year after planting 2004); (5) N-100sward (100 kg N ha-1, in early spring, starting from the fourth year after planting, in sward alleyways only). Nitrogen was applied as ammonium nitrate, before the start of vegetative growth. After 10 years, the higher dose, i.e. 100 kg N ha-1 applied from the first year after planting resulted in the smallest trunk cross-sectional area (TCSA), during when the same dose starting from the fourth year after planting resulted in the highest TCSA. N fertilization did not significance effect on growth of the trees as compared with not fertilized control. The first yield was harvested in the 3rd year after planting (2002), but in any year neither dose or mode of N fertilisation had any significant effect of yield. The cumulative yield for the years 2002–2009 and fruit size did not depend on N fertilization either. No significant response to nitrogen fertilization was noted on cropping efficiency coefficient for eight years of bearing in relation to the final trunk cross-sectional area.Jednym z bardziej dyskusyjnych zagadnień w nawożeniu roślin sadowniczych pozostaje nawożenie azotowe, a przede wszystkim jego rola we wzroście i plonowaniu drzew owocowych, zwłaszcza jabłoni. Celem badań było opracowanie racjonalnej metody nawożenia azotem, pozwalającej na minimalizację zużycia nawozów, przy osiągnięciu optymalnego wzrostu drzew, obfitego plonowania oraz optymalnej wielkości owoców. Doświadczenie przeprowadzono w latach 2000–2009 na jabłoniach odmiany ‘Jonagored’ na podkładce M.9, rosnących na glebie typu mada wykazującej skład pyłu ilastego w rozstawie 3,5 × 1,5 m. Gleba pola przeznaczonego pod doświadczenie wykazywała na głębokości 0–20 cm odczyn lekko kwaśny (6,0), odznaczała się wysoką zawartością przyswajalnego Mg (16,6 mg%) i P (6,6 mg%), średnią zawartością przyswajalnego K (19,6 mg%) i niskim stosunkiem K/Mg (1,2). Biorąc pod uwagę niekorzystny stosunek K w glebie do innych kationów, zastosowano pod orkę sól potasową w dawce 200 kg K2O/ha. Przez wszystkie lata trwania doświadczenia nie stosowano wapnowania gleby, a także nawożenia potasem, magnezem i fosforem. W doświadczeniu porównywano następujące obiekty nawożenia azotem: 1. N-0 (bez azotu, kontrola); 2. N-50 (50 kg N ha-1 jednorazowo wiosną od 2000 r. na całą powierzchnię); 3. N-100 (100 kg N ha-1 jednorazowo wiosną od 2000 r. na całą powierzchnię); 4. N-100od 4 roku (100 kg N ha-1 jednorazowo wiosną od 4. roku po posadzeniu (2004) na całą powierzchnię); 5. N-100murawa (100 kg N ha-1 wiosną, od czwartego roku po posadzeniu (2004), tylko w obrębie murawy). Jako nawóz azotowy stosowano saletrę amonową na powierzchnię gleby. Korony prowadzono w formie wrzecionowej; wysokość pnia wynosiła 60–70 cm. Wzdłuż rzędów drzew utrzymywano wąski ugór herbicydowy (1 m szerokości), natomiast w międzyrzędziach była murawa, często koszona. Wzrost drzew mierzony polem przekroju poprzecznego pnia po 10 latach prowadzenia doświadczenia był uzależniony od dawki i sposobu nawożenia azotem. Najsłabiej rosły drzewa, gdy stosowano dawkę 100 kg N ha-1 jednorazowo wiosną na całej powierzchni, a najsilniej, gdy stosowano również dawkę 100 kg N ha-1, ale dopiero od 4. roku po posadzeniu. Nie stwierdzono jednak istotnej różnicy pomiędzy kombinacjami nawożonymi a kombinacją nienawożoną azotem. Podobną sytuacje zanotowano w przyroście pola przekroju poprzecznego pnia za okres 10 lat badań (wiosna 2000 – wiosna 2010). Zarówno plonowanie drzew w poszczególnych latach, jak i suma plonów za lata 2002–2009 oraz wielkość owoców nie zależała w sposób istotny ani od dawki, ani od sposobu nawożenia azotem. Zarówno dawka, jak i sposób nawożenia azotem nie miały wpływu na wskaźnik intensywności owocowania wyrażony stosunkiem sumy plonów do końcowego pola powierzchni przekroju poprzecznego pnia