Valjanost i pouzdanost indeksa za procjenu bolesnika sa ankilozirajućim spondilitisom

SAŽETAK Ankilozantni spondilitis ili aksijalni spondiloartritis je seronegativni spondiloartritis kralježnice i zdjelice. Izraz aksijalni spondiloartritis koristi se tek od 2009. kada su razvijeni ASAS (Assessment of Spondyloarthritis International Society Axial Spondyloarthritis) kriteriji klasifikacije. ASAS kriteriji omogućili su, po prvi put, raniju identifikaciju aksijalnog spondiloartritisa pomoću magnetske rezonancije (MRI). Aksijalni spondiloartritis se koristi za opisivanje pacijenata koji imaju i neradiografski i radiografski aksijalni spondiloartritis. Neradiografski aksijalni spondiloartritis se ne vidi na RTG snimci, ali postoje promjene na MRI. Radiografski aksijalni spondiloartritis također je poznat kao ankilozantni spondilitis (AS). Aksijalni spondiloartritis pretežno zahvaća kralježnicu, s upalnim promjenama koje uzrokuju bol, ukočenost i gubitak pokretljivosti u leđima. Često uzrokuje promjene u sakroilijakalnim zglobovima, apofizalnim zglobovima, kostovertebralnim zglobovima i zglobovima intervertebralnih diskova. Uzrokuje karakterističnu upalnu bol u leđima, što rezultira strukturnim i funkcionalnim oštećenjima i smanjenjem kvalitete života. Rana dijagnoza i liječenje pomažu u kontroli boli i ukočenosti i mogu smanjiti ili spriječiti značajne deformacije. Ankilozantni spondilitis se može dijagnosticirati pomoću mNYCC-a, RTG-a, CT-a, MRI-a, prisutnosti gena HLA B27 (genetski faktor), uzorci krvi s fokusom na razine CRP-a, BASDAI, BASMI i BASFI. Kronična bol u donjem dijelu leđa prethodi razvoju radiografskog sakroileitisa, ponekad godinama. Za fizioterapijsku procjenu koriste se testovi i evaluacijske skale/indeksi. Klinički znakovi ponekad su minimalni u ranim fazama bolesti. Potreban je temeljit fizički pregled, osobito mišićno-koštanog sustava. Fizikalni pregled kralježnice uključuje cervikalni, torakalni i lumbalni dio. Pregled sakroilijačnih zglobova i kralježnice, mjerenje ekspanzije prsnog koša i opsega pokreta zglobova kuka i ramena te traženje znakova entezitisa ključni su za postavljanje rane dijagnoze ankilozantnog spondilitisa. S obzirom na to da postoji veliki broj mjernih instrumenata (testovi, skale i indexi) za procjenu ankilozantnog spondilitisa, potrebno je provjeriti njihovu pouzdanost i valjanost. Cilj ovog rada je opisati ankilozantni spondilitis, te prikazati i opisati valjanost i pouzdanost indeksa za procjenu bolesnika sa ankilozirajućim spondilitisom