Rola rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej w sektorze MŚP w obecnych uwarunkowaniach gospodarczych – głos w dyskusji

The research problem consists in an attempt to answer the questions that are one of the leading trends of this year's Convention of Accounting Departments: "Is cost accounting and the cost information system adequate to the current economic conditions? Do we identify new challenges for management accounting as a corporate strategy communication tool?” The objective of the article is to depict the importance of the role played by management accounting and modern varieties of cost accounting in the SME factor in the era of escalating crisis phenomena and increasing pressure on conducting business in accordance with the principles of sustainable development.To achieve the purpose of this study, it was necessary to use the analysis of the published articles as well as to present the conclusions from previous own research in the above field. In this regard, the methods of participatory observation, critical analysis and synthesis were used. The conducted research allowed for identifying the areas of cost accounting development in the current economic conditions. The analysis indicates that an important factor determining the long-term effectiveness of the company is an appropriate cost management system. The article emphasizes the important role played by modern types of cost accounting in the management of a sustainable enterprise. The issues raised in both scientific and practical publications prove that there is a great interest in strategic cost management and management accounting directed to sustainable development. However, this mainly applies to large enterprises and corporations. The survey questionnaire conducted as part of a larger study allows for the conclusion that the degree of application and interest in modern varieties of cost accounting as tools supporting the management of a sustainable enterprise is, however, low.The conducted research provides an overview of how the area of interest of representatives of science and practice is changing in relation to cost accounting and management accounting and their tools. The research carried out allows for the continuation and extension of the discussion on the use of problem cost accounting in the changing social, economic and environmental conditions, especially in enterprises from the SME sector. This study aims to fill this research gap.Problem badawczy sprowadza się do próby odpowiedzi na pytania będące jednym z nurtów przewodnich tegorocznego Zjazdu Katedr Rachunkowości „Czy rachunek kosztów i system informowania o kosztach jest adekwatny do obecnych uwarunkowań gospodarczych? Czy identyfikujemy nowe wyzwania dla rachunkowości zarządczej jako narzędzia komunikacji strategii przedsiębiorstwa?” Celem artykułu jest przybliżenie znaczenia roli, jaką odgrywają rachunkowość zarządcza i współczesne odmiany rachunku kosztów w sektorze MŚP w dobie nasilających się zjawisk kryzysowych i coraz większych nacisków na prowadzenie działalności zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.Do osiągnięcia celu niniejszego opracowania niezbędne było zastosowanie analizy literatury przedmiotu, jak i przedstawienie wniosków z dotychczasowych badań własnych w powyższym zakresie. W tym względzie wykorzystano metodę obserwacji uczestniczącej, analizy krytycznej i syntezy.Przeprowadzone badania pozwoliły na zidentyfikowanie obszarów rozwoju rachunku kosztów w obecnych warunkach gospodarczych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że właściwy system zarządzania kosztami jest ważnym czynnikiem determinującym długoterminową efektywność przedsiębiorstwa. W artykule podkreślono rolę, jaką odgrywają nowoczesne odmiany rachunku kosztów w zarządzaniu zrównoważonym przedsiębiorstwem. Podejmowane zagadnienia w publikacjach zarówno o charakterze naukowym, jak i praktycznym świadczą o tym, że zainteresowanie strategicznym zarządzaniem kosztami i rachunkowością zarządczą ukierunkowaną na zrównoważony rozwój jest bardzo duże. Jednakże dotyczy to głównie dużych przedsiębiorstw i korporacji. Przeprowadzone badania ankietowe w ramach innego większego badania pozwalają stwierdzić, że stopień zastosowania i zainteresowania współczesnymi odmianami rachunku kosztów jako narzędzi wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem zrównoważonym jest stosunkowo niewielki.Przeprowadzone badania dają pogląd jak zmienia się obszar zainteresowań przedstawicieli nauki i praktyki w odniesieniu do rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej oraz ich narzędzi. Przeprowadzone badania pozwalają na kontynuację i rozszerzenie dyskusji nad zastosowaniem problemowych rachunków kosztów w zmieniających się uwarunkowaniach społecznych, gospodarczych i środowiskowych zwłaszcza w przedsiębiorstwach z sektora MŚP. Niniejsze opracowanie ma na celu wypełnienie tej luki badawczej