Orale biobeschikbaarheid van lood uit Nederlandse stedelijke ophooglagen

In Nederland zijn de bodems van oude binnensteden (ophooglagen) in het verleden gevormd door stadsafval en puin, onder andere afkomstig van industriële activiteiten. Dit materiaal is vaak verontreinigd met lood, en zo ook de bodems. Vooral kinderen zijn gevoelig voor de schadelijke effecten van lood als zij dat via de mond binnenkrijgen. Een te hoge blootstelling aan lood kan de ontwikkeling van de hersens verstoren. Er bestaan meerdere laboratoriummodellen die schatten hoeveel lood uit de bodem in het maag-darmkanaal vrijkomt en vervolgens bij kinderen in het bloed kan terechtkomen (biobeschikbaarheid). Het RIVM heeft onderzocht hoe goed drie van deze modellen deze schatting kunnen maken. Hieruit blijkt dat al deze methoden sterke én zwakke punten hebben, maar dat het zogeheten Unified BARGE Model het meest geschikt is om biobeschikbaarheid van lood in ophooglagen te schatten. Met de drie modellen is de biobeschikbaarheid van lood in zes bodems geschat. De uitkomsten zijn vervolgens vergeleken met de resultaten van biobeschikbaarheidsonderzoek met jonge varkens. De manier waarop lood zich in het maag-darmkanaal van deze dieren gedraagt, is vergelijkbaar met het gedrag in dat van kinderen. Het Unified BARGE Model en het Tiny-TIM model laten eenzelfde patroon zien als de dierproeven, maar de uitkomsten van Tiny-TIM leiden tot een onderschatting van de werkelijke biobeschikbaarheid. Het IVDmodel blijkt alleen geschikt als wordt gecorrigeerd voor het kalkgehalte in de bodem. Een relatief eenvoudige methode om de hoeveelheid beschikbaar lood in een bodem te schatten is extractie met verdund salpeterzuur. Deze methode kan als een eerste screening worden gebruikt om de hoeveelheid biobeschikbaar lood in een bodem te schatten. Uit de resultaten van de dierproeven kan een standaardwaarde voor de biobeschikbaarheid van lood in stedelijke ophooglagen worden afgeleid. Beleidsmakers kunnen deze waarde als maatstaf gebruiken om te bepalen hoeveel lood beschikbaar is om door het menselijk lichaam te kunnen worden opgenomen. Op basis van de standaardwaarde en het totaalgehalte aan lood in de bodem wordt bepaald of er een onacceptabel risico voor de gezondheid is en maatregelen nodig zijn. Het gebruik van deze standaardwaarde heeft als voordeel dat er geen experimenten met de testmodellen nodig zijn, wat geld en tijd bespaart. De bevindingen van dit onderzoek geven aan dat er meer lood in de bodem beschikbaar is dan eerder werd verondersteld. Dit kan aanleiding zijn om de normstelling van lood in bodem opnieuw te bekijken.The soils of historical inner cities in the Netherlands (made grounds) are often contaminated with lead as result of their formation by dumped trash and debris from industrial activities in the past. Children are particularly susceptible to the adverse effects of lead ingestion; a high exposure to lead can affect brain development. Several in vitro laboratory models exist which can estimate the amount of lead released from the soil and able to enter a child's blood (bioavailability). The RIVM has examined the predictability of three of these models. All models have their strengths and limitations, but the so-called Unified BARGE model appears to be the best applicable model for estimating the bioavailability of lead in made grounds. The bioavailibility of lead in six soils was estimated using the three models and the results were compared with the results of a bioavailability study conducted on juvenile swine. The behavior of lead in the gastrointestinal tract of swine was comparable to that in children. Both the Unified BARGE model and the Tiny-TIM model show the same pattern as the results of the animal experiments. However, the Tiny-TIM values underestimate the true bioavailability. The IVD model is only suitable after a correction for calcium content of the soil. An alternative, relatively simple method is to estimate the bioavailable lead in a soil using an extraction with diluted nitric acid. This method can be used as a screening method to estimate the bioavailability of lead in the soil. From the results of the swine study, a standard value can be derived for the bioavailability of lead in made grounds. Policy makers can use this value as a benchmark to determine which fraction of the lead is bioavailable for uptake in the human body. Consequently, by combining the total lead content in the soil and the standard value, it can be determined whether there is a health risk and whether measures should be taken. The use of this standard value renders experiments with laboratory models redundant, thus saving time and money. The outcome of this study indicates that more lead is bioavailable than previously assumed. This may be a reason to re-evaluate the criteria for lead in soils.Ministerie van I&