Recente ontwikkelingen in medische technieken die gebruikmaken van ioniserende of niet-ioniserende straling

new techniquesradiationionisingnon-ionisingHet RIVM heeft op basis van een literatuurreview in kaart gebracht welke nieuwste medische toepassingen worden ontwikkeld die gebruikmaken van ioniserende of niet-ioniserende straling. Beide soorten straling worden voor zowel diagnostiek als behandeling ingezet. Door beperkte gegevens over stralingsrisico's voor de behandelaar en de patiënt bleek een analyse hiervan voor de meeste van deze toepassingen nog niet mogelijk. Ook de doelmatigheid van de technieken verdient nader onderzoek. Ioniserende straling. Medische toepassingen die gebruikmaken van ioniserende straling zijn bijvoorbeeld röntgenfoto's en CT (Computertomografie), waarmee beelden van de inwendige mens worden gemaakt. Een aantal van de nieuwe toepassingen op dit gebied zijn heel specifiek waardoor ze niet breed toepasbaar zijn, of ze moeten zich in de praktijk nog bewijzen. Bij de veelbelovende ontwikkelingen zijn drie trends waarneembaar: de eerste is verfijning van bestaande diagnosemethoden, waardoor met minder straling een beter beeld kan worden gemaakt. De tweede trend is de combinatie van diagnostische beeldtechnieken waardoor meer informatie wordt verkregen, zoals bij de combinatie van PET- en MRI-scans. Tenslotte zijn er voor Nederland nieuwe behandeltechnieken, zoals protontherapie waarmee tumoren gerichter kunnen worden behandeld. Niet-ioniserende straling. Medische toepassingen die gebruikmaken van niet-ioniserende straling kunnen worden verdeeld in bronnen van elektromagnetische velden, infrarood-, optische en uv-straling. Bij de ontwikkelingen op dit gebied zijn eveneens drie trends waarneembaar. De eerste betreft technieken met kleinere, snellere en goedkopere apparatuur die 'aan het bed' kan worden gebruikt, zoals lasers voor anatomische beeldvorming. Bij de tweede trend gaat het om technieken die worden gebruikt om lichaamsfuncties op afstand te volgen, dus zonder dat een ingreep in het lichaam nodig is (minder invasief). Een voorbeeld is radar om de hartslag en ademhaling te meten. De derde trend is de zogeheten miniaturisering, zoals meetpleisters die radiografisch informatie over lichaamsfuncties verzenden of nanodeeltjes om tumoren lokaal te verwarmen (hyperthermie).Based on a literature review, RIVM has made an inventory of the latest medical techniques that use ionising or non-ionising radiation. Both types of radiation are used for diagnosis as well as treatment. An analysis of radiation risks for health care workers and patients was not yet possible, due to the limited data available. The efficacy of the techniques also deserves further investigation. Ionising radiation. Examples of medical applications that use ionising radiation are X-ray techniques including computed tomography, which are used to generate images of the body's interior. Some of the new applications in this area are very specific, and therefore not widely applicable, or they still have to prove themselves in practice. Three trends are visible in promising developments. The first concerns refinement of existing diagnostic methods to enable better imaging with lower radiation exposure. The second trend concerns the combination of different diagnostic imaging techniques to obtain more information, such as the combination of PET and MRI scans. Finally, there are treatment techniques new to the Netherlands such as proton therapy, with which tumours can be treated more precisely. Non-ionising radiation. Medical applications that use non-ionising radiation can be divided in sources of electromagnetic fields, infrared radiation, visible light and ultraviolet radiation. The developments in this area can also be divided into three trends. The first concerns techniques with smaller, faster and cheaper devices that can be used 'at the bedside', such as lasers for anatomical imaging. The second trend concerns less invasive techniques that are used to monitor vital functions from a distance. One example is using radar to measure heart beat and respiration. The third trend is for so-called miniaturisation, for example in measurement pads that radiographically transmit information about vital functions, or nanoparticles for local heating of tumours.Health Care Inspectorat