Metingen van radioactiviteit in de atmosfeer en een voedselketen. Resltaten voor Nederland in 1993

In dit jaarverslag over 1993 zijn de resultaten weergegeven van de metingen van radioactiviteit in milieumonsters uitgevoerd door het Laboratorium voor Stralingsonderzoek (LSO) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiene. De metingen maken deel uit van het Nationaal Meetprogramma (NMP) in Nederland. Het betreft metingen die geacht worden essentieel te zijn voor een doelmatige controle van radioactieve besmetting in het milieu. De analyses worden uitgevoerd in monsters lucht, depositie, gras en melk. Monsters van gras en melk zijn genomen in de omgeving van Nederlandse kerncentrales en op Nederlands grondgebied in de omgeving van kerncentrales in het buitenland. Ook worden melkmonsters van vier melkfabrieken, verspreid over het land, geanalyseerd. In dit rapport worden tevens de resultaten van het Landelijk Meetnet voor Radioactiviteit (LMR) besproken. Deze metingen zijn geen onderdeel van het NMP. In 1993 is het jaargemiddelde van de totale alpha- en beta-activiteitsconcentratie in luchtstof 0,09 +- 0,01 (SD 0,04) respectievelijk 0,55 +- 0,04 (SD 0,37) mBq.m-3. Deze waarden zijn hoger dan de waarden van voorgaande jaren. Een mogelijke verklaring hiervoor is een verandering in de monstername en monsterbehandelingsprocedure. In 1993 zijn gamma-spectrometrische analyses uitgevoerd aan luchtstof bemonsterd met een 'high volume sampler': jaargemiddelde activiteitsconcentraties van Be-7, Cs-137 en Pb-210 zijn gevonden van respectievelijk 3600 +- 50 (SD 1300), 1,7 +- 0,1 (SD 1,3) en 530 +- 10 (SD 500) muBq.m-3 (gemeten met de put-detector). De jaartotale alpha- en beta-activiteit in depositie in Bilthoven bedraagt 54,3 +- 0,7 en 87,9 +- 0,8 Bq.m-2. De jaartotale activiteit van H-3 in depositie is 1310 +- 30 Bq.m-2. De totale depositie van Cs-137 bedraagt 0,80 +- 0,03 Bq.m-2, van Pb-210 105 +- 2 Bq.m-2 en van Po-210 6,0 +- 0,6 Bq.m-2. Al deze waarden zijn volledig vergelijkbaar met de waarden die in de voorafgaande jaren zijn gemeten. De jaargemiddelde activiteitsconcentraties van Cs-137 en Sr-90 in melk van een landelijk mengmonster zijn respectievelijk 0,09 +- 0,02 en 0,04 +- 0,01 Bq.L-1, hetgeen vrijwel hetzelfde is als vorig jaar. De metingen met de aerosolmonitoren van het LMR leveren zowel een waarde voor de totaal alpha-activiteitsconcentratie als ook voor de kunstmatige beta-activiteitsconcentratie op. Voor totaal alpha-activiteitsconcentraties worden met de monitoren van het LMR waarden in een bereik van 0,3 - 12,1 Bq.m-3 (5-percentiel - 95-percentiel waarden) gemeten, met een over het land en jaar gemiddelde waarde van 2,6 Bq.m-3. Deze waarde komt goed overeen met de waarde van 2,4 Bq.m-3 gemeten in 1992. Er is geen kunstmatig beta-activiteitsconcentratie in lucht gemeten met de LMR-monitoren. Het gammastralingsniveau gemeten met de monitoren van het LMR liggen in het bereik van 54,5 - 95,3 nSv.h-1 (5-percentiel - 95-percentiel waarden). Het landelijk gemiddelde van 77,3 nSv.h-1 komt goed overeen met de waarden van 1992 en 1991 (79,3 respectievelijk 78,9 nSv.h-1).This 1993 annual report presents the results of biosphere sample measurements by the Laboratory of Radiation Research (LSO) of the National Institute of Public Health and Environmental Protection (RIVM). The measurements are part of the National Measurement Programme (NMP) of the Coordinating Committee for the Monitoring of Radioactive and Xenobiotic Substances (CCRX) in the Netherlands. The NMP is considered essential for an adequate assessment of radioactivity in the biosphere. The programme of the RIVM/LSO includes samples of airdust and deposition taken at the RIVM premises in Bilthoven. Samples of grass and milk were taken from the surroundings of nuclear installations in the Netherlands and on Dutch territory in the vicinity of such installations situated abroad. An overall country milk sample from four milk factories in the Netherlands was also analyzed. This report also presents the data of the National Radioactivity Monitoring Network (LMR) in 1993. These data are not included in the NMP. In 1993, the yearly average gross alpha- and gross beta-activity concentration of airdust was 0.09 +- 0.01 (SD 0.04) and 0.55 +- 0.04 (SD 0.37) mBq.m-3, respectively. These values were significantly higher than those of previous years. This effect is explained by a change in the procedures for sample taking and sample treatment. The gamma-spectrometric analysis was performed on airdust sampled with a high volume sampler. For Be-7, Cs-137 and Pb-210 the yearly average of the activity concentrations were 3600 +- 50 (SD 1300), 1.7 +- 0.1 (SD 1.3) and 530 +- 10 (SD 500) muBq.m-3, respectively (well detector results). The yearly total gross alpha- and gross beta-activity of the deposition in Bilthoven was 54.3 +- 0.7 and 87.9 +- 0.8 Bq.m-2, respectively, and the deposition of H-3 was 1310 +- 30 Bqm-2. The total activity of Cs-137 in deposition was 0.80 +- 0.03 Bq.m-2, of Pb-210 105 +- 2 Bq.m-2 and Po-210 6.0 +- 0.6 Bq.m-2 (alpha-spectroscopy). These activities are comparable to those of previous years. The yearly average concentrations of Cs-137 and Sr-90 in consumer milk from a nationwide sample mix was 0.09 +- 0.02 and 0.04 +- 0.01 Bq.L-1, respectively, which are about equal to that of the previous year. For the gross alpha-activity concentration, as measured by the aerosol monitors of the LMR, values in the range of 0.3 - 12.1 Bq.m-3 were found (5-percentile - 95-percentile values), with an average value across the country of 2.6 Bq.m-3. This value corresponds to the value of 2.4 Bq.m-3 in 1992. No 'man-made' beta-activity was measured with the LMR monitors. The dose-equivalent rate measured with the LMR monitors was in the range of 54.5 - 95.3 nSv.h-1 (5 percentile - 95 percentile values). The average value of 77.3 nSv.h-1 was in good agreement with the 1992 and 1991 averages (79.3 and 78.9 nSv.h-1, respectively).HIMH/TSSPVH